Οι κύριες αιτίες φθοράς του ξύλου είναι η υγρασία , η θερμότητα , η ρύπανση της ατμόσφαιρας , τα έντομα , οι μικροοργανισμοί και τέλος ο ανθρώπινος παράγοντας.Πολλές από τις φυσικές ιδιότητες του ξύλου όπως είναι η αντοχή,η πλαστικότητα ,η μεταβολή των διαστάσεών του λόγο της υγρασίας, παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές σε κάθε του σημείο, λόγο της κυτταρικής δομής του και της ινώδης υφής του.Για παράδειγμα, διαφορετική είναι η συμπεριφορά του λόγο της αυξομείωσης της υγρασίας στον ρόζο και διαφορετική στο υπόλοιπο ξύλο.Αυτή η ανισότροπη συμπεριφορά, μαζί με τα κύρια αίτια φθοράς του είναι οι παράγοντες της παθογένειάς του, όταν εκτίθεται στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες. Μια καλή θερμοκρασία για την καλή διατήρηση μιας εικόνας θεωρείται μεταξύ 18 και 21οC, πράγμα που φαίνεται περισσότερο εφικτό στον ελλαδικό χώρο, απ' ότι στις βόρειες χώρες.
Σκοπός του βερνικιού είναι να αποτελέσει ένα προστατευτικό στρώμα, ένα λεπτό φιλμ θα λέγαμε, που θα είναι διαφανές και άχρωμο, συνεχές, λεπτό και ελαστικό και με μεγάλη διάρκεια ζωής. Τα επικαλυπτικά αυτά υλικά εφαρμόζονταν λοιπόν
είτε για προστασία:
α) διατηρούν την υγρασία στη μάζα του ξύλου σε πιο σταθερά επίπεδα,
β) εμποδίζουν την διάχυση στο ξύλο , επιβλαβών ουσιών της ατμόσφαιρας (υγρών και αερίων),
γ) προστατεύουν από μηχανικές καταπονήσεις,
δ) προστατεύουν από το ορατό και το υπεριώδες,
ε) επιτρέπουν την αφαίρεση επιφανειακών ρύπων χωρίς να επηρεάζεται η ξύλινη επιφάνεια,
είτε για αισθητικούς λόγους.
α) δίνουν ζωντάνια και λάμψη στα χρώματα και στιλπνότητα στο σύνολο της εικόνας
β) τονίζουν τα "νερά" του φυσικού ξύλου,
γ) προσδίδουν στιλπνότητα,
δ) εξομαλύνουν μικρές ανομοιογένειες στην επιφάνειά του,
ε) προσφέρουν δυνατότητες χρωματισμού του ξύλου
Το βερνικι είναι συνδυασμός ενός ξηραντικού ελαίου (πχ.λινέλαιο), μιάς ρητίνης κι ενός αραιωτικού ή διαλύτη (πχ.νέφτι, αλκοόλη, ελαφρό πετρέλαιο ή αλλιώς white spirit). Μετά την εφαρμογή και αφού ο διαλύτης εξατμιστεί εξ ολοκλήρου, τα βερνίκια ρητίνης σκληραίνουν. Τα ακρυλικά και υδατοδιαλυτά σκληραίνουν με την εξάτμιση του νερού, αλλά αργούν να σκληρύνουν. Βερνίκια από έλαια και εποξικά παραμένουν υγρά ακόμα και μετά την εξάτμιση του διαλύτη, αλλά περνάνε διαδοχικά στάδια ξήρανσης (υγρά-παχύρρευστα-κολλώδη-ξηρά-κομμιώδη-στεγνά-σκληρά). Η θερμότητα και η υγρασία παίζουν καθοριστικό ρόλο στον χρόνο ξήρανσης, ο οποίος επιταχύνεται με το ηλιακό φως, την υπεριώδη ακτινοβολία και την θερμότητα.