Eάν Zούσε ο Τσαουσέσκου, θα τον Ψήφιζαν οι Ρουμάνοι;

Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που ρωτήσαμε στο Βουκουρέστι είπαν ναι.

O Τσαουσέσκου σε στιγμές χαράς και χορού. Photo via here.  
Από ότι μου έχουν πει οι γονείς μου, την εποχή του Τσαουσέσκου η Ρουμανία ήταν ένας απίστευτα άθλιος τόπος για να ζεις. Η οικονομία κεντρικού σχεδιασμού δεν είχε αποτέλεσμα επειδή αυτός ο σχεδιασμός χώλαινε σε ότι αφορούσε την προσφορά και τη ζήτηση. Δεν υπήρχαν τρόφιμα στα καταστήματα, το να μιλάς ενάντια στο σύστημα συχνά σε έστελνε στη φυλακή και οι βασικές παροχές όπως ο ηλεκτρισμός κόβονταν κάθε τόσο απροειδοποίητα.

Ωστόσο, για κάποιο λόγο-ακόμα και σήμερα, 25 χρόνια μετά την πτώση του κομμουνισμού-ένα συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού της Ρουμανίας νοσταλγεί τον κομμουνισμό. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το 44,4% των Ρουμάνων πιστεύουν ότι συνθήκες διαβίωσης ήταν καλύτερες επί κομμουνισμού, ενώ το 15,6% ισχυρίστηκαν πως τα πράγματα παραμένουν ίδια. Βγήκα στους δρόμους του Βουκουρεστίου για να κάνω τη δική μου δημοσκόπηση, ρωτώντας τον κόσμο τι το ιδιαίτερο είχε αυτό το σύστημα όπου δεν υπάρχουν κοινωνικές τάξεις.

VICE: Εάν μπορούσατε θα γυρνούσατε να ζήσετε στη Ρουμανία του Τσαουσέσκου;
Vicenţiu, 60: Ναι. Είχα σίγουρη δουλειά, κάποια προνόμια, μια μπουκάλα υγραερίου και ένα σπίτι, που είναι το πιο σημαντικό πράγμα για να έχει ένας άνθρωπος.
Όμως ο λαός δεν ήταν ακριβώς ελεύθερος.

Ναι, ήταν. Οι άνθρωποι ήταν τόσο ελεύθεροι που μπορούσαν να περπατήσουν στο δρόμο χωρίς να φοβούνται ότι κάποιος θα τους επιτεθεί ή θα πάρει την κόρη τους μακριά. Υπήρχε νόμος. Σήμερα δεν βλέπω αστυνομικούς πουθενά. Μένουν στα αυτοκίνητα τους. Δεν βλέπω κανέναν πεζό να έρχεται να σε ρωτήσει τι κάνεις.
Και όλες αυτές οι ιστορίες για το ηλεκτρικό που κοβόταν;
Είσαι πολύ νέα. Μόνο ιστορίες γνωρίζεις. Όταν μια οικογένεια θέλει να αγοράσει ένα νέο ψυγείο ή μια κουζίνα, σφίγγουν λίγο το ζωνάρι. Έτσι και ο Τσαουσέσκου έσφιγγε τα πράγματα για να φτιάξει ένα δρόμο. Εκτός από την πείνα και τις διακοπές του ηλεκτρικού, είχαμε τάξη και πειθαρχία. Σήμερα όλα είναι χάλια.

VICE: Εάν μπορούσες, θα ψήφιζες τον Τσαουσέσκου;
Andrei, 17: Όχι, μισώ του κομμουνιστές. Το μόνο που θέλουν είναι να μας ελέγχουν.


Όχι, γιατί είμαστε καταχρεωμένοι στους Αμερικάνους. Ο Τσαουσέσκου δεν άφησε κανένα χρέος, αλλά ούτε ελεύθεροι είμασταν. Απαίσια ήταν. Τα πράγματα είναι καλύτερα. Έχουμε ναρκωτικά και γυναίκες. Ελευθερία.

VICE: Εάν έβαζε υποψηφιότητα στις επόμενες εκλογές, θα ψηφίζατε τον Τσαουσέσκου;
Flavius, 56: Ο Τσαουσέσκου θα ήταν μικρότερο κακό συγκριτικά με ότι συμβαίνει σήμερα. Ναι, θα τον ψήφιζα. Τα πράγματα δεν ήταν όσο άσχημα λέει ο κόσμος. Υπήρχε κάποια ελευθερία. Είμασταν περιορισμένοι, αλλά το κράτος είχε χαλαρώσει τα τελευταία χρόνια. Από την άλλη, η διαφθορά που υπάρχει σήμερα είναι καρπός εκείνης της εποχής.
Και εάν ένας δικτάτορας ερχόταν και σας έδινε φαγητό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη αλλά έπαιρνε όλες τις άλλες ελευθερίες σας, θα συμφωνούσατε με αυτό;
Μπορεί ο κομμουνισμός ως πολιτικό σύστημα να ταιριάζει περισσότερο στους Ρουμάνους. Δεν έχουμε την κουλτούρα, την ιστορία της δημοκρατίας. Επίσης είμαστε πολύ ηλίθιοι. Μας μπόλιασαν με την ιδέα ότι είμαστε έξυπνοι, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια.

VICE: Θα επιστρέφατε στον κομμουνισμό;
Nina, 46: Από τη μία πλευρά θα το έκανα. Σύμφωνα με τους γονείς μου ήταν καλύτερα. Δεν είχαν να ανησυχούν για το τι θα συμβεί αύριο.
Και οι ατομικές ελευθερίες; 
τουλάχιστον όλοι συμπεριφέρονταν με τον ίδιο τρόπο, ντύνονταν το ίδιο. Όλοι πήγαιναν για ύπνο την ίδια ώρα και ξυπνούσαν την ίδια ώρα.
Και πιστεύετε ότι αυτό ήταν καλύτερο πολιτικό μοντέλο από το σημερινό;


Οπότε η ασφάλεια είναι πιο σημαντική από την ελευθερία;
Ναι και το λέω αυτό σαν γυναίκα.

VICE: Θα ψηφίζατε τον Τσαουσέσκου;
Răzvan 33, Cătălina 25, Ava δυο μηνών: Όχι επειδή, δυστυχώς για εκείνον, έχω εμπειρία εκείνης της εποχής και γνωρίζω τι πέρασαν οι γονείς μου. Δεν θα μπορούσε να κάνει τίποτα για να με πείσει. 
Τι ήταν διαφορετικό τότε;
Οι γονείς μου αγόρασαν ένα σπίτι πολύ εύκολα και με πολύ λίγα χρήματα. Δεν θα μπορέσω να το κάνω εγώ και ούτε τα παιδιά μας. Από αυτή την άποψη ο κομμουνισμός δεν είναι  εντελώς μαλακία. Υπήρχε επίσης διαχωρισμός των τάξεων. Δεν πήγαιναν όλοι στο πανεπιστήμιο για παράδειγμα. Σήμερα πάνε όλοι, αλλά δεν έχουμε δουλειές.

VICE: Θα επιλέγατε τον Τσαουσέσκου για πρόεδρο σας;
Tinca: Ναι. Την εποχή του, όλοι είχαμε δουλειές, όλοι φοράγαμε μια φόρμα. Δεν υπήρχε διάκριση, ούτε ταξικές διακρίσεις.
Είναι καλύτερα για εσάς τώρα;
Ήταν καλύτερα την εποχή του Τσαουσέσκου.

Πηγαίνει προς τη σωστή κατεύθυνση η Ρουμανία;
Δεν νομίζω. Έχω έναν γιο 25 ετών και άλλον έναν 28. Πληρώνονται κάθε δυο μήνες. Τι τρώνε αυτούς τους δύο μήνες; Πηγαίνω στο σούπερ μάρκετ και παίρνω πράγματα αλλά γράφουν τα χρωστούμενα. Τότε είχαμε ένα μισθό, ξέραμε ότι τα παιδιά μας πήγαιναν σχολείο και μετά πηγαίναμε στη δουλειά-κανείς δεν πεταγόταν στο δρόμο.

VICE: Θα ψήφιζες τον Τσαουσέσκου;
Rareş, 15: Ναι, επειδή όλα όσα επέβαλλε θα ωθούσαν τη χώρα να γίνει καλύτερη. Έδωσε σε όλους σπίτι.


Και αυτό αξίζει εάν χάσεις την ελευθερία σου;
Όχι, αλλά είναι μια θυσία που θα έπρεπε όλοι να κάνουμε, δεδομένης της κατάστασης.

Θα ήθελες η Ρουμανία να βγει από την ΕΕ;
Ναι. Όπως το βλέπω εγώ, το μόνο που κάνουμε είναι να φιλάμε τον κώλο των Ευρωπαίων. Μας βλέπουν ως κράτος-παρίας και δεν βοηθάει καθόλου να φιλάς κώλους για να πάρεις χρήματα, εκτός κι αν μπαίνουν στην τσέπη σου.

VICE: Θα ψηφίζατε τον νεκρό;
Loan, 51: Ειλικρινά, ναι. Όλοι είχαν δουλειά τότε.

Τι σας λείπει περισσότερο;
Η εργασιακή ασφάλεια. Τι θα κάνουν τα παιδιά μας εάν δεν είναι αρκετά έξυπνα για να αποκτήσουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση;
Πώς ήταν η ζωή τότε;
Υπήρχε έλλειψη πληροφόρησης και μας έκαναν πλύση εγκεφάλου. Αλλά είχαμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο, ένα 8ωρο ωράριο εργασίας. Τώρα εάν έχεις δουλειά, πρέπει να εργάζεσαι ακόμα και τα σαββατοκύριακα.

Θα επιλέγατε τον Τσαουσέσκου για πρόεδρο σας;
Anca, 27: Έτσι νομίζω. Από ότι έχω ακούσει, ο λαός αισθανόταν πιο ασφαλής για το μέλλον του. Παρόλο που λέγεται ότι λιμοκτονούσε τον πληθυσμό και όλες αυτές τις αηδίες, το έκανε για την ευημερία της χώρας-για να μπορέσει να πληρώσει όλο το εξωτερικό χρέος και να είμαστε ανεξάρτητοι.
Θα εγκατέλειπες το διαδίκτυο;
Εάν είχα να διαλέξω μεταξύ ασφαλούς ζωής με δουλειά και σπίτι και του διαδικτύου, σίγουρα θα επέλεγα το σπίτι. Εξάλλου, υπάρχουν ακόμα βιβλία. Και επίσης, δεν είναι ότι δεν λογοκρινόμαστε σήμερα. Απλώς είναι κωδικοποιημένη λογοκρισία. Μας παρακολουθούν εξ’ ολοκλήρου, κυρίως μέσω του Facebook.


Και όλοι αυτοί οι άνθρωποι που πέθαναν για να μπορούμε εμείς να είμαστε ελεύθεροι;
Εκείνοι οι άνθρωποι θα έπρεπε να κοιτάνε τη δουλειά τους. ενήργησαν ορμητικά και χτύπησαν πολύ δυνατά την πόρτα.

VICE: Θα ψηφίζατε τον Τσαουσέσκου;
Andreea, 22: Όχι γιατί θέλω να είμαι ελεύθερη. Δεν έχει σημασία που τότε υπήρχαν λεφτά και τώρα όχι. Υπήρχαν άλλοι περιορισμοί, περιορισμοί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Υπήρχε κάτι καλό στον κομμουνισμό;
Τα πράγματα ήταν πιο οργανωμένα.
Πολύς κόσμος ήταν ευγνώμων για τη στέγαση.
Η ελευθερία είναι πιο σημαντική.
Πως θα ήταν σήμερα η ζωή στη Ρουμανία, εάν δεν είχε γίνει η Επανάσταση;
Θα είμαστασν 300 χρόνια πίσω από τους Αμερικάνους και τη Δύση. Πιστεύω ότι εξαιτίας του Τσαουσέσκου, εξακολουθούμε να είμαστε τόσο πίσω συγκριτικά με τις άλλες χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουμε κακή φήμη εξαιτίας του.