«Οδεύει στην αποτυχία πριν καν αρχίσει να εφαρμόζεται.»

Πανεπιστημιακή αστυνομία: Θέατρο διαμαρτυρίας αντί φύλαξης

Η πρεμιέρα της πανεπιστημιακής αστυνομίας είχε τις προβλεπόμενες αντιδράσεις, χωρίς σχέδιο για την επιχειρησιακή της χρησιμότητα

Η καθιέρωση της πανεπιστημιακής αστυνομίας (ΟΠΠΙ) στα ιδρύματα αποδεικνύεται και στην πράξη εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα, τόσο πολιτικά όσο και επιχειρησιακά. Στη φωτογραφία, μέλη του νέου σώματος έξω από την πύλη του ΕΚΠΑ στις αρχές της περασμένης εβδομάδας. Φωτ. INTIME NEWS
Απόστολος Λακασάς

12.09.2022 • 07:41


Τα καλοντυμένα μέλη της πανεπιστημιακής αστυνομίας έστεκαν στο πεζοδρόμιο απέναντι από τις πύλες της Πανεπιστημιούπολης και της Πολυτεχνειούπολης του Ζωγράφου και άκουγαν υπομονετικά τα συνθήματα που εκτόξευαν εναντίον τους φοιτητές αριστερών παρατάξεων, από το απέναντι πεζοδρόμιο. Το κακό θέατρο που εκτυλίχθηκε από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας μπροστά από τις πύλες του ΕΚΠΑ και του ΕΜΠ επιβεβαίωσε τους φόβους. Η καθιέρωση της πανεπιστημιακής αστυνομίας στα ιδρύματα είναι εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα, τόσο πολιτικά όσο και επιχειρησιακά. Η κυβέρνηση ψήφισε τον νόμο τον Φεβρουάριο του 2021, αλλά με τις συνεχείς αναβολές της εφαρμογής του μετέδωσε μήνυμα πολιτικής αμφιθυμίας. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κατηγορεί τα ΑΕΙ επειδή δεν έχουν τοποθετήσει τουρνικέ, ενώ τα ΑΕΙ επικρίνουν την ΕΛ.ΑΣ. ότι δεν έχει σχέδιο λέγοντας ότι η αστυνομία δεν θα βελτιώσει την καθημερινότητα των ιδρυμάτων, αντίθετα θα την επιβαρύνει. Από την πλευρά του το υπουργείο Παιδείας εμμέσως παίρνει αποστάσεις από τις επιλογές του υπ. Προστασίας του Πολίτη. Στο ίδιο σκηνικό, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, εγκλωβισμένα στις ιδεολογικές τους αγκυλώσεις, επέκριναν την κυβέρνηση, στοχεύοντας σε ψήφους και άγρα εντυπώσεων σε ένα ακροατήριο ευρύτερο από το κομματικό τους.

Ειδικότερα, πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι το αρμόδιο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για την εγκαθίδρυση των Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ), όπως ονομάζονται, μέσα στα κεντρικά ΑΕΙ της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, ΕΜΠ και Οικονομικό Αθηνών – ΑΣΟΕΕ), υιοθετεί τη λογική του «βλέποντας και κάνοντας», ελπίζοντας να εκφυλιστούν οι πρώτες αντιδράσεις φοιτητών κατά των ΟΠΠΙ, οι οποίοι έχουν την πολιτική στήριξη «μητρικών» πολιτικών κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Και σε αυτό το σημείο αναδύεται ένα πρώτο εμπόδιο για την απρόσκοπτη εγκαθίδρυση των ΟΠΠΙ: η απουσία πολιτικής συναίνεσης. «Πρόκειται για τη βασική προϋπόθεση επιτυχίας δύσκολων μεταρρυθμίσεων, οι οποίες στοχεύουν να σπάσουν αγκυλώσεις και νοοτροπίες δεκαετιών. Η άρνηση –έστω με διαφορετική επιχειρηματολογία– των κομμάτων της αντιπολίτευσης να συμφωνήσουν δηλώθηκε ευθύς από την πρώτη στιγμή που η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να θεσμοθετήσει πανεπιστημιακή αστυνομία», τόνισε, μιλώντας στην «Κ», πανεπιστημιακός της Νομικής Αθηνών.
«H πανεπιστημιακή αστυνομία σκοντάφτει αφενός στις ιδεολογικές στρεβλώσεις αλλά και στις πολιτικές στοχεύσεις κομμάτων της αντιπολίτευσης, της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και των αντίστοιχων ισχνών μειοψηφιών στα πανεπιστήμια», παρατηρεί στην «Κ» η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ Βάσω Κιντή.

«Το 1983 εκλέχτηκα λέκτορας στο ΑΠΘ. Ηταν η δεκαετία των καταλήψεων. Οι συζητήσεις για την πανεπιστημιακή αστυνομία από τότε ήταν στο επίκεντρο. Σαράντα χρόνια πέρασαν και πάλι τα ίδια λέμε. Είτε μιλάμε για το Imperial College στο Λονδίνο, είτε για το Xi’an Jiaotong University στην Κίνα, είτε για το Keio University στο Τόκιο ή το Colorado University στις ΗΠΑ –πρόκειται για πανεπιστήμια όπου έχω ζήσει–, η πανεπιστημιακή αστυνομία είναι πάντα εκεί. Γιατί όχι στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι ότι το πανεπιστήμιο είναι άλλος ένας χώρος τον οποίο η κάθε αντιπολίτευση μπορεί να εκμεταλλευθεί για άντληση ψήφων. Και σε μια μικρή χώρα όπως η δική μας θεωρείται πως στο πανεπιστήμιο τα κόμματα μπορούν να αλιεύσουν πολλές και εύκολες ψήφους», προσθέτει ο καθηγητής του ΑΠΘ Μάρκος Ασσαέλ.
«Αυτονόητα η πρωτοβουλία θέσπισης των ΟΠΠΙ ως ειδικού κλάδου των σωμάτων ασφαλείας μέσα στα ΑΕΙ έχει σαφές ιδεολογικοπολιτικό στίγμα», προσθέτει ο Σπύρος Κίντζιος, πρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Φαίνεται ότι η γραμμή που επιλέγεται είναι να δοθεί χρόνος ώστε να εκτονωθούν οι αντιδράσεις.

«Η ανομία είναι πρόβλημα υπαρκτό και εκτεταμένο στην Ελλάδα. Εκτός από τα περιστατικά εγκληματικότητας, εκφάνσεις της βλέπουμε στον τρόπο που λειτουργούν οι πολίτες στον δημόσιο χώρο, στα γκράφιτι, στο μετρό. Μια έκφανση της παραβατικότητας λοιπόν είναι η βία στα πανεπιστήμια», παρατηρεί στην «Κ» ο Διομήδης Σπινέλλης, καθηγητής του ΟΠΑ.

«Η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να δώσει οριστική λύση στο θέμα της βίας στα ΑΕΙ, όπως ζητάει η συντριπτική πλειονότητα της κοινωνίας. Ομως, στην πράξη έως τώρα εμφανίζεται αμφίθυμη», προσθέτει στην «Κ» ο καθηγητής του ΑΠΘ Λουκάς Βλάχος.
Είναι ενδεικτικό ότι νόμος για τις ΟΠΠΙ ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του 2021. Ωστόσο υπήρξε καθυστέρηση 18 μηνών (με διάφορα επιχειρήματα από τα συναρμόδια υπουργεία Παιδείας και ΠΡΟΠΟ) μέχρις ότου να εμφανιστούν, στις αρχές Σεπτεμβρίου, οι ΟΠΠΙ στα δύο εμβληματικά ΑΕΙ της Αθήνας. «Ενα εγχείρημα για την αντιμετώπιση της βίας απαιτεί αποφασιστικότητα και δεν μπορεί να υλοποιηθεί με ημίμετρα», λέει ο κ. Σπινέλλης, ενώ από την πλευρά της η κ. Κιντή αναδεικνύει ως τροχοπέδη για αποφασιστικά βήματα τον φόβο της κυβέρνησης για το πιθανό πολιτικό κόστος.
Ελλειμμα συνεργασίας
Την ίδια στιγμή, πάντως, υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη δηλώνουν ότι «σε πλήρη συνεργασία με τις πρυτανικές αρχές, ο νόμος θα εφαρμοστεί». Η διάθεση όμως για συνεργασία δεν είναι απλόχερη. Η πλειονότητα των πρυτάνεων και των πανεπιστημιακών είτε αντιδρούν ευθέως στον νόμο είτε πλαγίως. «Η αστυνομία εντός των ΑΕΙ είναι ξένη με την κουλτούρα των ελληνικών ιδρυμάτων. Από την άλλη, θεωρώ ότι το μέτρο είναι αναποτελεσματικό, καθώς θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στα ΑΕΙ όπου πρόκειται να εφαρμοστεί, λόγω και των πιθανών συγκρούσεων αντιδρώντων φοιτητών με τα μέλη των ΟΠΠΙ», λέει στην «Κ» πρύτανης περιφερειακού ΑΕΙ.
«H πανεπιστημιακή αστυνομία σκοντάφτει στις αντιρρήσεις των διοικήσεων των ΑΕΙ, οι οποίες θέλουν να διατηρήσουν ένα modus operandi που μας έχει φέρει έως εδώ», λέει η κ. Κιντή. «Η λειτουργία των ΟΠΠΙ συνδέεται πολιτικά με την ύπαρξη πειθαρχίας σε ένα ίδρυμα. Θέλουν οι πρυτανικές αρχές να επιβάλουν πειθαρχικό δίκαιο στα ΑΕΙ; Μέχρι τώρα δεν το έχουν κάνει, γιατί να το επιδιώξουν στο εξής;», σχολιάζει στην «Κ» καθηγητής του ΕΚΠΑ. Οπως τονίζει η κ. Κιντή, «αυτό σημαίνει ότι η μεγάλη πλειονότητα της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθηγητές και φοιτητές, τα πανεπιστημιακά όργανα και το ακαδημαϊκό περιβάλλον παραμένουν απροστάτευτοι απέναντι στις διαθέσεις του οποιουδήποτε ασκεί φυσική βία, προπηλακίζει, ρυπαίνει ή/και αυθαιρετεί. Η πολιτεία με τους θεσμούς της επί δεκαετίες κάνει τα στραβά μάτια, λες και τα πανεπιστήμια ανήκουν σε άλλη επικράτεια».

Πρυτάνεις κατά ΕΛ.ΑΣ. και ΕΛ.ΑΣ. κατά πρυτάνεων

Οι ηγεσίες των κεντρικών ΑΕΙ επικρίνουν την ΕΛ.ΑΣ. για απουσία ενημέρωσής τους και ελλιπή συνεργασία ως προς τα σχέδια δράσης των Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ). Από την άλλη, τα ΑΕΙ δεν έχουν λάβει μέτρα όπως η τοποθέτηση τουρνικέ και καμερών ασφαλείας περιμένοντας τις ΟΠΠΙ να εγκατασταθούν για να τα προστατεύσουν από βανδαλισμούς. Προς το παρόν, σε περίπτωση επεισοδίων η «κανονική» αστυνομία δεν παρεμβαίνει εάν δεν κληθεί από τις διστακτικές ή τις πρυτανικές αρχές.
Συγκεκριμένα, με βάση τον σχεδιασμό, οι ΟΠΠΙ θα εγκατασταθούν αρχικά στα campus των μεγάλων ΑΕΙ της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αλλά όχι στα μεμονωμένα κτιριακά συγκροτήματα του κέντρου της Αθήνας. Οπως ανέφεραν στην «Κ» υψηλόβαθμα στελέχη του ΕΚΠΑ και του ΕΜΠ, η ΕΛ.ΑΣ. δεν ενημέρωσε τις πρυτανικές αρχές των δύο ιδρυμάτων για την, προ ημερών, πρώτη εμφάνιση των ΟΠΠΙ στις πύλες της Πανεπιστημιούπολης και της Πολυτεχνειούπολης στου Ζωγράφου.

Υψηλόβαθμα στελέχη ΕΚΠΑ και ΕΜΠ αναφέρουν ότι η αστυνομία δεν ενημέρωσε τις πρυτανικές αρχές για την πρώτη εμφάνιση των ΟΠΠΙ σε Πανεπιστημιούπολη και Πολυτεχνειούπολη.

Εκτός αυτού, όπως επισήμανε στην «Κ» πανεπιστημιακός σε ένα εκ των δύο εμβληματικών ΑΕΙ, «η ηγεσία του ιδρύματος είχε ζητήσει από τους υπευθύνους της ΕΛ.ΑΣ. να επισκεφθούν διακριτικά μέσα στον Αύγουστο τους χώρους του campus ώστε να δουν πού θα επιχειρούν, τα κτίρια και τα πιο “ευαίσθητα” εξ αυτών, τα σημεία όπου έχουν καταγραφεί επεισόδια κατά το παρελθόν, πού βρίσκονται τα στέκια των εξωπανεπιστημιακών. Αυτό δεν έχει συμβεί έως τώρα. Ενόψει της αναμενόμενης ανάληψης δράσης από τις ΟΠΠΙ τον Οκτώβριο, όταν δηλαδή αρχίσουν τα μαθήματα, πρέπει να υπάρξει σαφής σχεδιασμός των κινήσεων της αστυνομίας». Ομως ερώτημα αποτελεί το εάν οι ΟΠΠΙ μόνο θα περιπολούν γύρω από τα κτίρια των campus ή και θα εισέρχονται σε αυτά.
Οχι βέβαια πως οι πρυτανικές αρχές εμφανίζονται πρόθυμες να λάβουν μέτρα ασφαλείας. Χαρακτηριστικά, τα ΑΕΙ πρέπει να τοποθετήσουν τουρνικέ για τον έλεγχο εισόδου στα κτίριά τους, ώστε τα μέλη των ΟΠΠΙ να μπορούν να έχουν ένα σημείο ελέγχου των εισερχομένων. Υπάρχει δωρεά συνολικού ύψους 752.432 ευρώ από ελληνική εταιρεία με σημαντικό κοινωφελές έργο, με σκοπό τα κεντρικά πανεπιστήμια να αποκτήσουν τον εξοπλισμό τουρνικέ. Τα μηχανήματα βρίσκονται στις αποθήκες του αναδόχου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», εκτός από το ΑΠΘ, τη δωρεά της εταιρείας έχουν αποδεχθεί το Οικονομικό Παν. Αθηνών, το ΕΚΠΑ, το ΑΠΘ, αλλά όχι το ΕΜΠ. Ακόμη κι έτσι, μόνο στο κτίριο διοίκησης του ΑΠΘ τοποθετήθηκαν περίπου 15 τουρνικέ. Ενδεικτικά, το ΕΚΠΑ λέει ότι χρειάζεται πάνω από 400 τουρνικέ. Ουσιαστικά τα πανεπιστήμια έχουν ολιγωρήσει, με αποτέλεσμα η ΕΛ.ΑΣ. να υποστηρίζει ότι δεν μπορεί να γίνει ορθή φύλαξη των χώρων από τις ΟΠΠΙ.
Από την άλλη, σε περίπτωση επεισοδίων παρατηρείται συχνά ένα πινγκ πονγκ ευθυνών ανάμεσα στο ΑΕΙ και την ΕΛ.ΑΣ. Χαρακτηριστικά είναι τα προ ημερών επεισόδια και η καταστροφή τουρνικέ στο κτίριο διοίκησης του ΑΠΘ. Η ΕΛ.ΑΣ. υποστήριξε ότι «ύστερα από προηγούμενη επικοινωνία με τις πρυτανικές αρχές του ΑΠΘ, οι αστυνομικές δυνάμεις βρίσκονταν σε απόσταση από το σημείο», ενώ ο πρύτανης του ΑΠΘ Νίκος Παπαϊωάννου ανέφερε στην «Κ» ότι τα ΑΕΙ δεν μετέχουν στο επιχειρησιακό κομμάτι των ανδρών της ΕΛ.ΑΣ. Γεγονός που ενισχύει τα επιχειρήματα όσων μιλούν για απροθυμία της αστυνομίας να παρέμβει, ενώ οι πρυτανικές αρχές δηλώνουν αναρμόδιες.
Διομήδης Σπινέλλης, Καθηγητής ΟΠΑ. Τα ΑΕΙ αποτελούν ακόμη μία εστία ανομίας στη χώρα. Είναι έκφανση του ίδιου προβλήματος, που αντιμετωπίζεται με ημίμετρα, χωρίς επαρκές σχέδιο. Μάρκος Ασσαέλ, Καθηγητής ΑΠΘ. Το πανεπιστήμιο είναι χώρος που κάθε αντιπολίτευση εκμεταλλεύεται για άντληση ψήφων. Σε μια μικρή χώρα όπως η δική μας, το πανεπιστήμιο έχει πολλές και εύκολες ψήφους. Βάσω Κιντή, Καθηγήτρια ΕΚΠΑ. H αστυνομία των πανεπιστημίων σκοντάφτει στις αγκυλώσεις και στοχεύσεις της αντιπολίτευσης, και στον φόβο της κυβέρνησης για τυχόν πολιτικό κόστος. Φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΑΪΤΑΣ Σπύρος Κίντζιος Πρύτανης Γεωπονικού Παν. Αθηνών Η πρωτοβουλία θέσπισης της πανεπιστημιακής αστυνομίας ως ειδικού κλάδου των σωμάτων ασφαλείας έχει σαφές ιδεολογικοπολιτικό στίγμα. Φωτ. INTIME NEWS  Λουκάς Βλάχος Καθηγητής ΑΠΘ Ο θεσμός της ειδικής πανεπιστημιακής υπηρεσίας ασφάλειας, που επρόκειτο να εγκατασταθεί μόνιμα στα ΑΕΙ, οδεύει στην αποτυχία πριν καν αρχίσει να εφαρμόζεται.
Πηγή: Καθημερινή