Ο τόμος αυτός είναι αφιερωμένος στη Λαογραφία και στη Γλώσσα της Κρήτης. Περιέχει μια πλούσια σταχυολόγηση από πνευματικά λαϊκά δημιουργήματα, δηλαδή: παροιμίες, παραμύθια, θρύλους, και παραδόσεις, επωδούς και αινίγματα---καθαρογλωσσίδια, καθώς και πολλά αντιπροσωπευτικά άρθρα---μελέτες που αναφέρονται στην κρητική λαϊκή ζωή, η οποία διανθίζεται και από αντιπροσωπευτικές εικόνες. Στον αναλυτικό Πίνακα Περιεχομένων του τόμου βλέπει ο αναγνώστης τα σχετικά κεφάλαια. Τα κείμενα είναι κατά βάση διαλεκτικά και γι` αυτό –πρός διευκόλυνση του μη Κρητικού, αλλά και του νεώτερου στην ηλικία και αποδήμου Κρητικού αναγνώστη—προσθέσαμε στο τέλος αυτού του τόμου ειδικό Παράρτημα για την κρητική διάλεκτο, που το συνοδεύουν: α) δείγματα διαλεκτικού λόγου από διάφορα μέρη του νησιού, β) ειδικό γλωσσάριο διαλεκτικών λέξεων και γ) επιλογή βιβλιογραφίας γύρω απο τη Λαογραφία και τη Γλώσσα της Κρήτης. Όπως είναι γνωστό, για την κρητική διάλεκτο έχουν γραφτεί άφθονες και σημαντικές μελέτες απο διακεκριμένους, Έλληνες και ξένους, επιστήμονες, όπως είναι οι Γ. Χατζιδάκης, Στ. Ξανθουδίδης, Γ. Πάγκαλος, Εμ. Κριαράς, Μ. Μανούσακας, Ν. Τωμαδάκης, Γ. Αναγνωστόπουλος, Στ. Αλεξίου, Γ. Κουρμούλης, Γ. Τσουδερός, Γ. Σπανάκης, Ε. Πλατάκης, Δ. Βαγιακάκος, Χρ. Χαραλαμπάκης, G. Roofs, A. Mirabeau και πολλοί άλλοι. Από τους επιστήμονες αυτούς δεν συμπεριλάβαμε εδώ δείγματα των μελετών τους επειδή: α) τα κείμενα της γλώσσας περιορίστηκαν σαν διασαφητικά των λαογραφικών θεμάτων και β) ο τόμος απευθύνεται σε ένα ευρύ και όχι σε ειδικό αναγνωστικό κοινό. Δεν αντιπροσωπεύονται επίσης εδώ, με δείγματα μελετών τους, όλοι οι λαογράφοι της Κρήτης. Αυτό θα ήταν εντελώς αδύνατο: α) ένεκα του εξαιρετικά μεγάλου αριθμού των λαογραφικών μελετών και β) ένεκα του ότι έπρεπε να δοθεί ένας και μόνο τόμος για τους τεράστιους κλάδους “Λαογραφία-Γλώσσα της Κρήτης. Οι ελλείψεις αυτές αναπληρώνονται κάπως από την σχετικά πλούσια βιβλιογραφία, που καταχωρείται στο τέλος του τόμου αυτού. Τα κείμενα και οι μελέτες που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτό προέρχονται όχι μόνο από πηγές διαφόρων εποχών, αλλά και από διαφορετικούς συγγραφείς. Έτσι, η μορφή τους δεν παρουσιάζει ομοιογένεια. Διατηρήσαμε την μορφή που είχε δώσει στο κείμενό του ο κάθε συγγραφέας ή συλλογέας, κάνοντας ελάχιστες—ορθογραφικές κυρίως—προσαρμογές στη σημερινή γραφή της γλώσσας μας. Σε πολλές περιπτώσεις ακολουθήσαμε την ιστορική γραφή των λέξεων, επειδή τα διαλεκτικά κυρίως κείμενα πρέπει να ακολουθούν την καθιερωμένη ιστορική γραφή ώστε να αποτελούν μια καλή μαρτυρία της εξελικτικής πορείας της γλώσσας μας. Για τα αναπόφευκτα λάθη και παραλήψεις μας, που οφείλονται κυρίως στη δυσκολία να δαμάσουμε μια τέτοια γλωσσο-ορθογραφική πολυμορφία, ζητούμε την επιείκεια των αναγνωστών μας. Όμως, παρά τις δυσκολίες και τις αναπόφευκτες ελλείψεις, ευελπιστούμε ότι ο τόμος “Λαογραφία –Γλώσσα”--με την εικονογράφηση και την όλη εμφάνισή του—παρέχει μια καλή εικόνα της πολυσύνθετης Κρητικής ζωής. Ο τόμος αυτός είναι ένα ταπεινό δείγμα του μόχθου, της νοοτροπίας και της μεγάλης καρδιάς του υπέροχου Κρητικού Λαού. | |