"Δημοκρατική Επανάσταση" λέγεται το κόμμα τού προέδρου στο Μεξικό

Διαβάσαμε στο Ντοκουμέντο πως ο νέος πρόεδρος τού Μεξικού είναι αριστερός. Το κόμμα του λέγεται "Κόμμα τής Δημοκρατικής Επανάστασης".
Ο Ριζοσπάστης έγραψε το 2000:
Το Μεξικό γύρισε την περασμένη Κυριακή σελίδα, ισχυρίστηκαν πολλοί, καθώς εξοστράκισε στο «πυρ το εξώτερον» το κόμμα που ήταν συνυφασμένο όχι μόνο με την κυβέρνηση, αλλά το ίδιο το κράτος και τη χώρα για τα τελευταία 71 χρόνια. Το «Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα» (PRI), που προήλθε ως «φυσική και λογική συνέχεια» της αστικοδημοκρατικής επανάστασης που ηγήθηκε ο Εμιλιάνο Ζαπάτα, πέρασε πια σε δεύτερο ρόλο, παραδίνοντας τη σκυτάλη της εξουσίας στο συντηρητικό «Κόμμα Εθνικής Δράσης» (ΡΑΝ), αφού έχασε την προεδρία και υπέστη συντριπτικές ήττες και στις κοινοβουλευτικές και τοπικές εκλογές. Μια «ιστορική νίκη» όπως χαρακτηρίστηκε...
Ιστορική νίκη, όχι μόνο για τον παραγκωνισμό του κόμματος -που το καθιστούσε το μακροβιότερο καθεστώς του 20ού αιώνα, αλλά και για την οριστική μετάβαση σε μία «άλλη εποχή». Μια νίκη που θα λειτουργήσει ως καταλύτης όχι μόνο για τη μεγαλύτερη και πιο πολυάνθρωπη χώρα του ισπανόφωνου κόσμου -ο πληθυσμός του Μεξικού υπερβαίνει σήμερα τα 100 εκατομμύρια άτομα- αλλά και για την υπόλοιπη Λατινική Αμερική.
Το «πέρασμα στην άλλη εποχή» θα γίνει με ηγέτη αυτή τη φορά το νικητή των εκλογών Βινσέντε Φοξ του ΡΑΝ -πρώην πρόεδρος της «Κόκα - Κόλα» και κυβερνήτης της πολιτείας Γκουαναχουάτο- ο οποίος κατόρθωσε να ξεπεράσει και τις προβλέψεις των σφυγμομετρήσεων, αφού σύμφωνα με τα αποτελέσματα απέσπασε το 44%, έναντι μόλις 34% του υποψήφιου του PRI, Φρανσίσκο Λαμπαστίδα, και 16,9% του υποψήφιου του «Κόμματος της Δημοκρατικής Επανάστασης» (PRD), Καουατεμόκ Κάρδενας. Το ΡΑΝ κατάφερε επίσης να αποσπάσει την πρωτοκαθεδρία για τις 22 από το σύνολο των 34 Πολιτειών, σε σύγκριση με τις 9 του PRI και μόλις μίας για το PRD. Οσο για το Κογκρέσο, σύμφωνα πάντα με τα επίσημα αποτελέσματα, το PRI έρχεται και πάλι πρώτο με 38% των ψήφων, το PAN ακολουθεί με 36% και το PRD με 19%. Κανένα κόμμα όμως δε φαίνεται να εξασφαλίζει την πλειοψηφία στο Κογκρέσο και ο Φοξ έκανε την «αναγκαία χειρονομία» αφού δήλωσε ότι προτίθεται να αναζητήσει συμμαχίες με άλλα κόμματα. Αυτό ήταν και το απαραίτητο και επιζητούμενο για τη μετάβαση στην «άλλη εποχή».
Αρωμα «πλουραλισμού» και συναίνεσης
Το άρωμα της «άλλης εποχής» έγινε απολύτως φανερό κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, όπου το θέμα που μονοπώλησε το ενδιαφέρον ήταν η δίκαιη εκλογική διαδικασία. Είναι σε όλους γνωστό, στην κοινή γνώμη του Μεξικού, ότι τόσο η Ουάσιγκτον όσο και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν επρόκειτο να αποδεχτούν καμία απόπειρα αλλοίωσης του εκλογικού αποτελέσματος, όπως είχε γίνει αντιστοίχως το 1988, όπου ο υποψήφιος του αποσχισθέντος τμήματος του PRI, o Καουτεμόκ Κάρδενας, ήταν ο νικητής αλλά δεν είχε γίνει ποτέ πρόεδρος. Τότε οι ΗΠΑ και τα διεθνή πιστωτικά ιδρύματα σιώπησαν, μια και η προοπτική εκλογής ενός σχετικά πιο ριζοσπαστικού προέδρου πιθανά δυσχέραινε τους σχεδιασμούς που είχαν τεθεί σε εφαρμογή.
To Μεξικό πέρασε επιτυχώς το «τεστ δημοκρατίας», όπως είχε χαρακτηρίσει τις τριπλές εκλογές της 2ας Ιούλη σε πρόσφατο άρθρο του, στους «Νιου Γιορκ Τάιμς», ο Περουβιανός συγγραφέας Μάριο Βάργκας Γιόσα.
Το «τεστ δημοκρατίας» αφορούσε αν οι εκλογές θα αποτελούσαν μια διαυγή και ανόθευτη δημοκρατική διαδικασία, καθώς το Επαναστατικό Θεσμικό Κόμμα (PRI) παρέμεινε «καρφωμένο στην εξουσία» επί 71 χρόνια, έχοντας κερδίσει 14 διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις, σχεδόν χωρίς εξαιρέσεις και παραλλαγές, όλες «στημένες». Φυσικά όλοι οι συμμετέχοντες σε αυτή την εκλογική διαδικασία είχαν «προετοιμαστεί» για να περάσουν τις «εξετάσεις». Το πρώτο βήμα έγινε όταν για πρώτη φορά στην ιστορία του PRI αντί ο απερχόμενος πρόεδρος -σε αυτή την περίπτωση ο Ερνέστο Ζεντίγιο- να χρίσει προσωπικά ο ίδιος τον υποψήφιο πρόεδρο, αυτός εκλέχτηκε από το Συνέδριο του Κόμματος σε μία διαδικασία μάλλον διάτρητη. Εξάλλου, ο υποψήφιος του κυβερνώντος κόμματος, ο Φρανσίσκο Λαμπαστίδα, πρώην κυβερνήτης της πολιτείας Σιναλόα, έχει ένα δύσκολο δίλημμα: ή να χάσει τις εκλογές, ώστε η χώρα του επιτέλους να «απελευθερωθεί από το ζυγό» του PRI, ή να καταγάγει μια πύρρεια νίκη, που όλοι θα θεωρούσαν πλαστή. Ο ίδιος, δήλωνε ότι πρώτος στόχος του αν εκλεγεί «θα είναι να εργαστεί για τον εκδημοκρατισμό του συστήματος και να καταπολεμήσει τη διαφθορά».
Ετσι, το «αναμενόμενο» έγινε και για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, υποψήφιος του PRI, ο Λαμπαστίδα, λίγες ώρες μετά τις εκλογές έκανε δηλώσεις όχι νικητή, αλλά ηττημένου, αποδεχόμενος την πανωλεθρία που υπέστη το κόμμα του και συγχαίροντας τον Βινσέντε Φοξ και το συντηρητικό «Κόμμα Εθνικής Δράσης» για τη νίκη τους.

Η El Pais έγραψε τον Ιούλιο:
Οι επαναστάσεις, όπως τα μακρινά αστέρια, διατηρούν κάποια λάμψη αρκετό καιρό αφού σβήσουν. Με τη σοβιετική αυτοκρατορία να έχει σαρωθεί από τον ρου της Ιστορίας, μένουν δύο δημοκρατίες, η Γαλλία και το Μεξικό, να συντηρούν και να τιμούν με τη μια ή την άλλη μορφή τις εικόνες και τη ρητορική της επανάστασης.
Στη μακρά της εκδοχή, λέει ο Φρανσουά Φιρέ, η Γαλλική Επανάσταση τελείωσε με την πτώση της Δεύτερης Αυτοκρατορίας (στη βραχεία της εκδοχή τελείωσε με το πραξικόπημα της 18ης Μπρυμαίρ). Για τους Γάλλους, η επανάσταση ήταν η ανάληψη της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας από την αστική τάξη και το ρεπουμπλικανικό σύμφωνο που διατήρησε τη χώρα ενωμένη. Με αυτή την έννοια, πρόκειται για μια υπόθεση που έχει κλείσει.
Στο Μεξικό, αντίθετα, η λέξη επανάσταση αντιπροσωπεύει τη διαρκή διάψευση των υποσχέσεων για μεγαλύτερη ισότητα. Αντίθετα λοιπόν με τη Γαλλία, η επανάσταση εδώ παραμένει μια ανοιχτή υπόθεση. Ετσι εξηγείται και το εκλογικό «τσουνάμι» που οδήγησε την Κυριακή την Αριστερά στην εξουσία.
Στο πλαίσιο αυτής της μεγάλης εθνικής παράδοσης, ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ υποσχέθηκε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας μια επανάσταση που, αν και είχε αόριστα και αντιφατικά στοιχεία, στηρίχθηκε από εκατομμύρια πολίτες. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του, πρόκειται για την τέταρτη επανάσταση, μετά την Ανεξαρτησία, τη Μεταρρύθμιση και την Επανάσταση του 1910. Με άλλα λόγια, το Μεξικό βιώνει μια διαρκή επανάσταση.
Στη δίψα για κοινωνική πρόοδο προστέθηκαν τα τελευταία χρόνια η απελπισία για τα υψηλά επίπεδα ανασφάλειας και βίας, καθώς και για τη διαφθορά, την οποία ο πληθυσμός αντιμετωπίζει σαν μια φυσική καταστροφή.
Δεν είναι περίεργο λοιπόν που ο “ AMLO” εξελέγη πρόεδρος με πάνω από 50% των ψήφων και δέκα εκατομμύρια ψήφους περισσότερες απ’ όσες είχε λάβει πριν από έξι χρόνια ο Ενρίκε Πένια Νιέτο. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι αυτό το ποσοστό αποτελεί μια καθαρή δημοκρατική εντολή. Ο ίδιος, πάντως, επιδίωξε σκοπίμως την αοριστία. Δέχθηκε να συμμαχήσει με ένα μικρό, υπερσυντηρητικό και θρησκευτικό κόμμα. Προκάλεσε ανησυχία στους επιχειρηματίες με τις εξαγγελίες του, για να εκτονώσει αμέσως μετά την ένταση. Ενόχλησε πολλούς νέους με τις θέσεις του για τους γάμους των ομοφυλοφίλων ή τις αμβλώσεις, εκείνοι όμως τον ψήφισαν μαζικά.
Με τις εκλογές της Κυριακής κλείνει μια μακρά ιστορική περίοδος που ξεκίνησε με την εκλογή του Κάρλος Σαλίνας ντε Γκορτάρι το 1988 και συνεχίστηκε με μια σειρά κυβερνήσεων του PRI και του PAN που εδραίωσαν ένα φιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο και προσπάθησαν να εντάξουν το Μεξικό στη σφαίρα της παγκόσμιας οικονομίας. Το Μεξικό όμως, ή τουλάχιστον πολλοί από τους διανοούμενους και τους πανεπιστημιακούς του, δεν ήταν ποτέ ενθουσιώδες με την ελεύθερη αγορά και την παγκοσμιοποίηση. Ο πληθυσμός δέχθηκε την οικονομική πολιτική των τελευταίων δεκαετιών ελπίζοντας να βελτιωθεί η αγοραστική του δύναμη, να μειωθεί η διαφθορά και να καλυτερέψουν τα πράγματα στους τομείς της παιδείας και της υγείας.
Ελάχιστα από αυτά συνέβησαν. Ο Σαλίνας και οι διάδοχοί του δεν εκπλήρωσαν τις υποσχέσεις τους. Και οι Μεξικανοί αποφάσισαν να ενταφιάσουν το πείραμα.
Οι μισοί από αυτούς είναι κάτω των 39 ετών. Ενας στους πέντε ψήφισε για πρώτη φορά. Οι μεγαλύτερες γενιές είδαν να περνούν τα χρόνια με τους μισθούς τους καθηλωμένους και το μέλλον των ίδιων και των παιδιών τους να τίθεται σε κίνδυνο. Αυτά τα «παιδιά» λοιπόν, οι millennials, 40 εκατομμύρια πολίτες κάτω των 29 ετών, βρέθηκαν σε μια έρημο με λιγοστές και κακοπληρωμένες δουλειές. Και αποφάσισαν να αντιδράσουν.
Το έργο που περιμένει τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο είναι κατά συνέπεια τεράστιο. Κανένα από τα προβλήματα που απασχολούν τους πολίτες και τον έφεραν στην εξουσία δεν έχει εύκολη λύση. Σε αυτό προστίθενται και οι κίνδυνοι που έχει κάθε επανάσταση, όσο «ντεκαφεϊνέ» κι αν είναι. Πολλοί φοβούνται ότι η ευρεία πλειοψηφία που κέρδισε ο Λόπες Ομπραδόρ θα οδηγήσει σε μια προεδρική εξουσία χωρίς όρια, όπου τα δημόσια οικονομικά θα βρεθούν εκτός ελέγχου και το έλλειμμα στα ύψη.
Η αποδυνάμωση των άλλων κομμάτων αλλάζει ριζικά τον πολιτικό χάρτη. Με άλλα λόγια, η εξαφάνιση του «καθεστώτος» του 1988 στερεί τη νέα μεξικανική δημοκρατία από τα απαραίτητα πολιτικά αντίβαρα. Ισως γι’ αυτόν τον λόγο ο νέος πρόεδρος έσπευσε να καθησυχάσει τον πληθυσμό και να εγγυηθεί τη χρηστή διακυβέρνηση, την οικονομική ισορροπία και τον διάλογο με όλες τις πολιτικές δυνάμεις.