Τρολ και τουρκικές εκλογές

Για Cambridge Analytica στην Τουρκία μιλά ο Κιλιτσντάρογλου - Καταγγέλλει κυβερνοεπίθεση μέσα από το dark web


Μεγαλειώδης συγκέντρωση Κιλιτσντάρογλου στη Σμύρνη / AP (gallery)

Προειδοποίηση από τον αρχηγό του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος κατηγόρησε τον «τσάρο των επικοινωνιών» του Ερντογάν, Φαχρετίν Αλτούν, και τρία μέλη του επιτελείου του ότι προσπάθησαν να συνάψουν συμφωνίες στο σκοτεινό Διαδίκτυο (dark web) με στόχο να επηρεάσουν ψηφοφόρους εναντίον του.
«Μόνο 2 ημέρες έμειναν μέχρι να μπουμε στο τελευταίο 10ήμερο. Επιτρέψτε μου να απευθύνω την τελευταία μου προειδοποίηση», έγραψε στο Twitter ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. «Ο σκοτεινός διαδικτυακός κόσμος με τον οποίο προσπαθείτε να κάνετε συμφωνία θα σας οδηγήσει να πέσετε στα χέρια ξένων μυστικών υπηρεσιών. Το να προσπαθήσετε να παίξετε με μια Cambridge Analytica είναι πέρα από τις δυνατότητές σας, παιδιά! Αυτή είναι η τελευταία μου προειδοποίηση», ανέφερε ο Κιλιτσντάρογλου, καταγγέλλοντας κυβερνοπόλεμο εναντίον του.

Σημειώνεται ότι η βρετανική εταιρεία παροχής πολιτικών συμβουλών Cambridge Analytica βρέθηκε στο επίκεντρο ενός σκανδάλου το 2018, όταν αποκαλύφθηκε ότι η εταιρεία χρησιμοποίησε δεδομένα του Facebook για να στοχεύσει ψηφοφόρους για τις εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Αλτούν, με τη σειρά του, απάντησε στον Κιλιτσντάρογλου, χαρακτηρίζοντας το tweet του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως «συκοφαντία».
«Γνωρίζουμε πολύ καλά γιατί κάνετε αυτή τη δήλωση, τι προσπαθείτε να αποτρέψετε». 

Όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, η υποστήριξη του Κιλιτσντάρογλου αυξάνεται σταδιακά - αν και ο βαθμός στον οποίο οι ψηφοφόροι μπορούν να επηρεαστούν μέσω χειραγώγησης παραμένει ασαφής.

Ο Ερντογάν, ο οποίος πρόσφατα ανέβασε την επιθετική ρητορική του εναντίον του Κιλιτσντάρογλου και του εξακομματικού μπλοκ της αντιπολίτευσης υπό την ηγεσία του CHP, προσπαθεί συχνά να παρουσιάσει τους αντιπάλους του ως συνεργάτες παράνομων ομάδων και τρομοκρατών, καθώς είναι αντιμέτωπος με την πιο δύσκολη προσπάθεια επανεκλογής του μετά από 20 και πλέον χρόνια στην εξουσία.

Τα τρολ «ψηφίζουν» στις τουρκικές εκλογές

Ακολουθώντας το παράδειγμα των προηγμένων χωρών του πλανήτη, η Τουρκία μπήκε κι αυτή στο χορό μιας υβριδικής προεκλογικής εκστρατείας που βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στα ‘τερτίπια’ που προσφέρει η τεχνολογία για διαμόρφωση γνώμης και προσέλκυση ψήφων.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν για πρώτη φορά δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσει το παραδοσιακό ‘όπλο’, που τον ανέδειξε στο πάνθεον των χαρισματικών λαϊκών ηγετών, τις παλλαϊκές συγκεντρώσεις, αλλά σε αυτή την προεκλογική μάχη για την επιβίωσή του έχει επιστρατεύσει ήδη το ψηφιακό περιβάλλον για να βγάλει από την κάλπη τις... ψήφους τις σιτευτές.

Αλλά και η τουρκική αντιπολίτευση κατηγορείται από την υφιστάμενη εξουσία ότι χρησιμοποιεί το ίδιο όπλο για να χειραγωγήσει υπέρ της την κοινή γνώμη και μάλιστα με τη βοήθεια του δυτικού παράγοντα.

Οι αλληλοκατηγορίες για το ποιος χρησιμοποιεί τα πιο ισχυρά τρολ εναντίον του αντιπάλου του εμφανίζονται για πρώτη φορά στην τουρκική προεκλογική σκηνή.

Πούτιν, ο έξωθεν εταίρος του Ερντογάν

Βιώνοντας την πιο δύσκολη περίοδο στην 20ετή θητεία του στην εξουσία, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, φαίνεται να έχει φτάσει στο επίπεδο να έχει ανάγκη το φίλο του Βλαντιμίρ Πούτιν και προεκλογικά.
Άραγε μπορεί ο Ερντογάν να επανεκλεγεί με την υποστήριξη του Ρώσου προέδρου και με ποιο τρόπο θα μπορούσε να παρέμβει;

Η αθέατη πλευρά της ρωσικής παρέμβασης: Social media

Η απάντηση ονομάζεται ‘τρολ’.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ρώσος ηγέτης θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για να κρατήσει τον Ταγίπ Ερντογάν στην εξουσία, εκτιμούν στην Τουρκία.  Το πιο σημαντικό χαρτί στα χέρια του Πούτιν είναι η οικονομία, αλλά και τα social media.
«Μια πιθανή αλλαγή εξουσίας θα καταστρέψει τις τουρκο-ρωσικές σχέσεις και ο Πούτιν δεν το θέλει αυτό. Όλα αυτά τα γεγονότα είναι μια προεκλογική επένδυση», σύμφωνα με την καθηγήτρια διεθνών σχέσεων, Χαμπιμπέ Οζντάλ.

Αρκούν όμως οι οικονομικές κινήσεις του Πούτιν για να κρατήσουν τον Ερντογάν στην εξουσία;

«Όχι», λέει ο καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κων/λης, Ονέρ Γκιουντσανβντί. «Οι οικονομικές σχέσεις της Τουρκίας βρίσκονται υπό την αιγίδα των ΗΠΑ».

Κάν’ το όπως στις ΗΠΑ

Το εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιήσει με επιτυχία ο Πούτιν είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γιατί αν δει κανείς το μέγεθος της παρέμβασης του δικτύου τρολ, που δούλεψε στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016 και το μέγεθος της επιτυχίας του, εύκολα συμπεραίνει ότι αποτελεί ένα στοιχείο πολύ ισχυρό για τον Ταγίπ Ερντογάν.

Η Norton (πρώην Symantec), η οποία επικεντρώθηκε στην ασφάλεια και τη διαχείριση πληροφοριών, ανέλυσε τις αναρτήσεις σχεδόν 4.000 λογαριασμών στο Twitter που προωθούσαν τον Τραμπ έναντι της Χίλαρι Κλίντον πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2016. 

Η Ρωσία δεν άλλαξε τις ψήφους υπέρ κανενός υποψηφίου, αλλά στόχευσε τα συστήματα εγγραφής ψηφοφόρων και προσπάθησε να χακάρει τους ιστότοπους 21 πολιτειών πριν από την ημέρα των εκλογών. Σε ορισμένες ήταν απόλυτα επιτυχημένη και έκλεψε τα προσωπικά στοιχεία εκατοντάδων ψηφοφόρων.

Η ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών (GRU), θεωρείται ότι είχε πρόσβαση στις προσωπικές πληροφορίες πολλών επαγγελματιών και εθελοντών που εργάζονταν στην εκστρατεία της Κλίντον. Λέγεται ότι η GRU δημιούργησε μια ψεύτικη διαδικτυακή ομάδα με την ονομασία Guccifer 2.0 και υποκλέπτοντας χιλιάδες e-mail, κατηύθυναν την καμπάνια μέσω παραπληροφόρησης. 

• Το πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει στην Τουρκία το δείχνει ένα πολύ πρόσφατο παράδειγμα στο TikTok.
  

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ιδίως η Γερμανία, σκέφτονταν πώς θα περάσουν το χειμώνα. Ένα ρωσικό βίντεο με τουρκικούς υπότιτλους που μεταδόθηκε στο TikTok αναφέρει ότι η Ρωσία θα προμηθεύει φυσικό αέριο μόνο την Τουρκία. Το βίντεο που μοιράστηκε ένας χρήστης του TikTok με το όνομα «kisasakisatr» έγινε viral στο Twitter σε σύντομο χρονικό διάστημα. 

• Όπως και στις εκλογές στις ΗΠΑ, στόχος είναι η πολιτική και κοινωνική πόλωση στην Τουρκία, γι’αυτό ειδήσεις που μπορεί να είναι χρήσιμες για τον Ερντογάν μπορεί να δει κανείς συχνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για παράδειγμα, πολλές ειδήσεις μιλούν για την «επιτυχία» του Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική, όταν η οικονομία είναι σε κακή κατάσταση, παρουσιάζοντάς τον ως περιφερειακή δύναμη και ισορροπιστή.
  
• Από την άλλη πλευρά, λογαριασμοί με πολλούς ακόλουθους που μοιράζονται σχόλια και βίντεο που περιέχουν ψευδείς πληροφορίες, εν γνώσει ή εν αγνοία τους, μπορούν να οδηγήσουν σε ταχεία αλλαγή της αντίληψης στην κοινωνία.
  

Η πόλωση τροφοδοτεί τα τρολ

Ο ρωσικός μηχανισμός μπορεί να δημιουργήσει ένα δίκτυο τρολ που θα διαδίδει παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και θα κυκλοφορεί τις αναρτήσεις του Ερντογάν. Το εν λόγω δίκτυο τρολ βρίσκεται στην Αγία Πετρούπολη και περιγράφεται ως «φάρμα τρολ».

O καθηγητής Ομέρ Τασπινάρ εξηγεί πως ο Ρώσος πρόεδρος είχε ήδη ποντάρει στον Τραμπ, όπως τώρα στον Ερντογάν. «Καθώς ο Τραμπ κέρδιζε έδαφος, τα ρωσικά τρολ από την Αγία Πετρούπολη πολλαπλασίαζαν οπαδούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάνοντας αναρτήσεις εναντίον των Δημοκρατικών με πολωτικές ειδήσεις».

Για να επιτύχει αυτή η στρατηγική, απαιτείται ένα σοβαρό περιβάλλον κοινωνικής πόλωσης και τα τρολ εργάζονται πάνω σε αυτό.

«Εάν έχετε μια κοινωνία επιρρεπή σε θεωρίες συνωμοσίας και ένα πολωμένο περιβάλλον, τα ρωσικά τρολ πετυχαίνουν». 

Ο καθηγητής Εμρέ Ερντογάν συνοψίζει τις δραστηριότητες της φάρμας τρολ στην Αγία Πετρούπολη ως εξής: «Όταν μια είδηση θέλει να διαδοθεί με οποιονδήποτε τρόπο, ενεργοποιούνται οι κυψέλες bots».

Από την άλλη, λογαριασμοί με μεγάλο αριθμό οπαδών μπορούν να μοιράζονται σχόλια και βίντεο που περιέχουν παραπληροφόρηση, είτε σκόπιμα είτε ακούσια, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία αλλαγή της δημόσιας αντίληψης.

Ακόμη και το γεγονός ότι ο Πούτιν και ο Ερντογάν φωτογραφίζονται μαζί, σύμφωνα με τον Εμρέ Ερντογάν, «δημιουργεί μία αντίληψη στον τουρκικό λαό για τη Ρωσία. Ο συγχρονισμός και των δύο χωρών διαμορφώνεται από τον αντιδυτικισμό. Σε μια τέτοια κατάσταση, το γεγονός ότι η Ρωσία και ο Πούτιν στηρίζουν την Τουρκία ενισχύει την αντίληψη στο εκλογικό σώμα της Τουρκίας της ύπαρξης ενός ισχυρού κράτους πίσω από την Τουρκία».

Οι ενέργειες της αντιπολίτευσης μπορεί να περιοριστούν

Η αμερικανική δεξαμενή σκέψης Freedom House εξέτασε τους ψηφιακούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν στην εκλογική διαδικασία στην Τουρκία και προειδοποίησε για παρέμβαση με 4 τρόπους στο ψηφιακό περιβάλλον πριν από τις εκλογές:

• Αποκλεισμός ιστοτόπων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης και αφαίρεση περιεχομένου
  
• Παραποίηση πληροφοριών
  
• Συλλήψεις και διώξεις
  
• Παρενόχληση και εκφοβισμός
  

Η Freedom House σημειώνει ότι τέτοια ψηφιακή λογοκρισία εμποδίζει τους ψηφοφόρους να έχουν πρόσβαση σε ακριβείς και διάφορες πηγές πληροφοριών πριν πάνε στις κάλπες.

Το AKP μπορεί να κλέψει πέντε εκατομμύρια ψήφους

Ο ηγέτης του Ορθού Κόμματος (Dogru Parti), Ριφάτ Σερντάρογλου, ισχυρίστηκε από την άλλη ότι το AKP θα αυξήσει τις ψήφους του κατά τουλάχιστον 5 εκατομμύρια στις εκλογές της 14ης Μαΐου.

• Πρώτον, εντάσσοντας στους καταλόγους του εκλογικού σώματος περίπου 1 εκατ. πρόσφυγες.
  
• Το AKP μπορεί επίσης να παρέμβει στις κάλπες χρησιμοποιώντας την εξουσία του κράτους μέσω διορισμένων δημάρχων και περιφερειαρχών ειδικά σε 17 επαρχίες και 104 περιφέρειες στην ΝΑ Τουρκία (συμπεριλαμβανομένων των επαρχιών στη ζώνη του σεισμού). Περίπου 2 εκατομμύρια ψήφοι μπορούν να κλαπούν σε αυτήν την περιοχή.
  
• Προηγουμένως, η κατάρτιση των εκλογικών καταλόγων υπαγόταν στο Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο. Τώρα υπάγεται στο τουρκικό υπουργείο Δικαιοσύνης, όπου στη Γενική Διεύθυνση Πληροφορικής διορίστηκε ένας δικαστής. Πρόκειται για ένα κέντρο όπου συλλέγονται όλες οι ψήφοι, μεταφέρονται πληροφορίες δεδομένων στα κόμματα και λαμβάνονται τελικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με την έκθεση του Επιμελητηρίου Μηχανικών Η/Υ, το σύστημα των εκλογικών καταλόγων δεν μπορεί να διασφαλίσει την ασφάλεια των δεδομένων. οι εμπειρογνώμονες να λάβουν μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα αρχεία καταγραφής όλων των εργασιών και συναλλαγών που προκαλούν οποιαδήποτε αλλαγή στη βάση δεδομένων, ειδικά από το άνοιγμα των καλπών την ημέρα των εκλογών έως ότου τα τελικά αποτελέσματα γίνουν επίσημα.
  

Μέσω αυτής της υπηρεσίας μπορούν επίσης να κλαπούν άλλα 2 εκατ. ψήφοι, μέσω ‘αθόρυβης’ παρέμβασης στο σύστημα.

Επιχείρηση χειραγώγησης από την αντιπολίτευση με τη βοήθεια των ΗΠΑ

Δημοσιεύματα αντίστοιχα του φιλο-κυβερνητικού τουρκικού τύπου, όπως της Daily Sabah, κάνουν λόγο για μία εν εξελίξει επιχείρηση της Δύσης για χειραγώγηση της τουρκικής κοινής γνώμης εναντίον του Ερντογάν.

«Η ειδικά σχεδιασμένη διάδοση παραπληροφόρησης και η άσκηση χειραγώγησης σε χώρους κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter με στόχο να επηρεαστεί η αντίληψη της κοινής γνώμης σχετικά με τους υποψηφίους ή τα κόμματα ενόψει εκλογών είναι γνωστή εδώ και καιρό. Ωστόσο, υπάρχει τώρα ένας αυξανόμενος φόβος στην Τουρκία ότι μια τέτοια επιχείρηση υλοποιείται με στόχο την ακεραιότητα των επερχόμενων προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών, που περιγράφονται ευρέως ως η πιο κρίσιμη ψηφοφορία στην πρόσφατη ιστορία της χώρας».

Υποστηρίζεται μάλιστα ότι παρατηρείται «αυξημένη δραστηριότητα προώθησης tweets (με ψευδές περιεχόμενο) από ηγετικά στελέχη και υποστηρικτές της αντιπολίτευσης, καθώς και λειτουργίας bot λογαριασμών, τους οποίους διαχειρίζονται τρομοκρατικές οργανώσεις όπως το PKK και η FETO».

Υπάρχει επίσης καταγγελία του επικεφαλής της Διεύθυνσης Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Αλτούν ότι η ψευδής πληροφορία πως ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν υπέστη έμφραγμα του μυοκαρδίου και νοσηλεύτηκε σε κρίσιμη κατάσταση μεταδόθηκε μέσω του λογαριασμού κοινωνικής δικτύωσης CGTN America, υποκαταστήματος στις ΗΠΑ ενός κρατικού παγκόσμιου τηλεοπτικού δικτύου της Κίνας, το οποίο στη συνέχεια διέγραψε το tweet.