Η πανδημία και η αρρώστια του πολέμου

τού Παντελή Μπουκάλα


Πριν από δύο εβδομάδες, και με την απολύτως δικαιολογημένη πεποίθηση ότι «ο ιός δεν ενδιαφέρεται για την υπηκοότητα ή την εθνικότητα, την παράταξη ή τη θρησκευτική πίστη», ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έκανε έκκληση να επιβληθεί άμεση παγκόσμια εκεχειρία. Η παρηγορητική αλήθεια είναι πως η έκκλησή του δεν έμεινε χωρίς ανταπόκριση. Η πικρή αλήθεια όμως είναι ότι η ανταπόκριση που εκδηλώθηκε κάθε άλλο παρά αρκεί ώστε να δώσει υλικό νόημα στον όρο «άμεση» αφενός, «παγκόσμια» αφετέρου. Ούτε καν τα μισά κράτη-μέλη του οργανισμού δεν έδειξαν πρόθυμα να μεταφράσουν το μήνυμα των δεινών καιρών με την αρμόζουσα ωριμότητα, με τιμιότητα και γενναιότητα δηλαδή. Πολύ λίγες είναι και οι χώρες όπου τα μέρη που αντιμάχονται στα μέτωπα σκληρών εμφυλίων πολέμων έδειξαν να κατανοούν τον κατεπείγοντα χαρακτήρα της ικετευτικής παρέμβασης του ΟΗΕ.

Σ’ έναν κόσμο που μαστίζεται από την πανδημία, πολλοί ηγέτες κάθε διαμετρήματος εξακολουθούν να διαβάζουν τα πράγματα μέσα από το σκόπευτρο των όπλων. Γι’ αυτό και ο Αντόνιο Γκουτέρες υποχρεώθηκε να επαναλάβει την έκκλησή του στις 4 Απριλίου. Τον ίδιο τόνο, της ειρηνικής συνεργασίας, έχουν οι συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, πάντα με στόχο την επικράτηση ενός οικουμενικού βλέμματος και πνεύματος, γιατί αλλιώς ούτε η «αρρώστια του πολέμου» θα ηττηθεί ούτε η πανδημία θα ανακοπεί πριν αφήσει πίσω της τσακισμένες ηπείρους και διαλυμένες χώρες. Αν όμως πρέπει να σου υπενθυμίζουν πάλι και πάλι τα αυτονόητα και να σου υποδεικνύουν τα εξόφθαλμα, λόγου χάρη ότι τα σύνορα δεν αναχαιτίζουν την προέλαση των ιών και των νόσων, τότε το πιο πιθανό είναι ότι θα φερθείς με μικρότητα και ιδιο-τέλεια. Συνεχίζοντας να φοράς τον βαρύ και λερό θώρακα του συμφεροντολόγου αμοραλισμού σου και του εθνικισμού σου.

Ο εθνικιστικός κυνισμός ορίζει τόσο τη στάση των ισχυρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης απέναντι στους εξασθενημένους νότιους εταίρους τους όσο και τη στάση των κρατών που διαθέτουν άφθονο χρήμα και ικανές μυστικές υπηρεσίες απέναντι στους αδύναμους ή σε όσους πορεύονται με τον σταυρό στο χέρι. Λογικό είναι να νοιάζονται οι εθνικοί ηγέτες πρωτίστως για την υγεία των συμπατριωτών τους. Είναι εφιαλτικά αθέμιτο, όμως, να δρουν με βάση το δόγμα «ο θάνατός τους, η ζωή μας». Το υγειονομικό υλικό που υφαρπάζεται ανενδοίαστα ή παρακρατείται με τσαμπουκά μετατρέπει την υφήλιο σε απέραντο Φαρ Ουέστ. Αντί εκεχειρίας, εθνικιστικός πυρετός. Και ηθική πτώχευση.