Νέα Στρατηγική για το Έδαφος ως το 2030, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας

13.12.2021
Από: Κ. Φωτεινάκη – Πρόεδρο του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ
Προς:
• Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
• Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Θέμα: Νέα Στρατηγική για το Έδαφος ως το 2030, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Κύριοι Υπουργοί,
Οι επόμενοι μήνες θα είναι πολύ κρίσιμοι για τις πολιτικές της Ε.Ε. για την προστασία του εδάφους.
Στις 17 Νοεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη νέα Στρατηγική για το Έδαφος ως το 2030, η οποία, επίσης, περιλαμβάνει – σε απάντηση ψηφίσματος του Κοινοβουλίου καθώς και στην σαφή έγκριση από ορισμένα Κράτη Μέλη – τη δέσμευση να υποβάλει, ως το 2023, έναν «Νόμο για την Υγεία των Εδαφών».
Το υγιές έδαφος παίζει σημαντικό ρόλο ως το κύριο φυσικό κεφάλαιο πάνω στο οποίο βασίζεται η Χώρα μας για να εξασφαλίσει τον ευζωία της κοινότητας μας, καθώς και την κληρονομιά μας: την φύση και το τοπίο. Το ενδιαφέρον για το έδαφος, την γονιμότητα του και την υγεία του υπήρξε πάντοτε ευθύνη της κοινότητας μας. Ωστόσο, το έδαφος δέχεται τις συνέπειες κοινών αποφάσεων, ξεκινώντας με όσες έχουν σχέση με την Κοινή Αγροτική Πολιτική και, τώρα, με τις πολιτικές για την ανανεώσιμη ενέργεια και τη βιοοικονομία. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έχουμε αυξήσει τις απαιτήσεις μας από το έδαφος, από το να αποτελεί ασφαλή υποστήριξη των οικισμών και υποδομών, μέχρι να εγγυάται την αυξανόμενη παραγωγή τροφίμων, ξυλείας και πρωτογενών υλικών και να αποτελεί το κομμάτι του περιβάλλοντος όπου τοποθετούμε τα απορρίμματα μας και άλλα υλικά. Ως συνέπεια, η υποβάθμιση και η απώλεια της υγείας του εδάφους είναι ένα εκτεταμένο ζήτημα, όχι μονάχα στη χώρα μας, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, αν και με διαφορετικά χαρακτηριστικά: Η ομάδα ειδικών της Επιτροπής για την Υγεία του Εδάφους και των Τροφίμων, όπως και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος, ανακοίνωσαν ότι το 60% - 70% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων της Ε.Ε. δεν είναι υγιή. Η υποβάθμιση του εδάφους υπολογίζεται να κοστίσει 50 δις ευρώ κάθε χρόνο σε ολόκληρη την Ε.Ε.
Η αμοιβαία ευθύνη, των Κρατών Μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι αναγκαία για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα για «υγιή εδάφη το 2030», που αποτελεί τμήμα των δεσμεύσεων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, όπως και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης της Ατζέντας των Ηνωμένων Εθνών για το 2030. Η αντιστροφή της τρέχουσας τάσης υποβάθμισης του εδάφους πρέπει να αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα, για να διατηρήσουμε τις υπηρεσίες που μας παρέχει το έδαφος: αποθήκευση άνθρακα, απορρόφηση και διαχείριση υδάτων, αποτοξίνωση ουσιών, ανακύκλωση σημαντικών συστατικών, εγγύηση της ασφάλειας των τροφίμων καθώς και βελτίωση της αντοχής μας απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Καθώς η υποβάθμιση του εδάφους αποτελεί κοινή απειλή για ολόκληρη την Ε.Ε., το υγιές έδαφος απαιτεί επιβολή ενός κοινού πλαισίου προδιαγραφών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μαζί με τον καθορισμό ενός δίκαιου πλαισίου που θα περιλαμβάνει τις απαραίτητες επενδύσεις και προγράμματα ανάπλασης.
Εμφατικά σας ζητούμε να εξασφαλίσετε τη συνεργασία της κυβέρνησης μας στη διαδικασία παρασκευής της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας για Υγιές Έδαφος, με μία ανοιχτή και συμπεριληπτική προσέγγιση, με την επίγνωση ότι η προστασία του εδάφους αποτελεί κοινό ζήτημα. Μέχρι σήμερα, η «αποκέντρωση» στην πολιτική για το έδαφος έχει ερμηνευτεί με τη λογική του αποκλεισμού η οποία οδήγησε σε αδράνεια πέρα από το τοπικό επίπεδο. Υποστηρίζουμε την προληπτική αντίληψη στην αποκεντρωμένη διακυβέρνηση, όπου διαφορετικοί θεσμοί συνεργάζονται για να επιτύχουν το στόχο για υγιή εδάφη, ο καθένας στο επίπεδο του και στη γεωγραφική περιοχή του, αλλά μέσα σε ένα κοινό πλαίσιο κανόνων και δεσμεύσεων: ένα νομικό πλαίσιο είναι απαραίτητο για να κατευθύνει την επίτευξη μιας τόσο δύσκολης δέσμευσης, όπως είναι η διακοπή και η αναστροφή της υποβάθμισης του εδάφους σε ολόκληρη την Ε.Ε.
Ελπίζουμε ότι αυτήν τη θετική προσέγγιση θα συμμεριστεί και η χώρα μας στη συμβολή της στη συζήτηση για τη Νομοθεσία για την Υγεία του Εδάφους η οποία αρχίζει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μέσα στις επόμενες εβδομάδες: διότι στο υγιές έδαφος στηρίζεται ένα πολύ σημαντικό τμήμα του μέλλοντος και των ευκαιριών της κοινότητας μας.
Με χαρά θα συνεισφέραμε στη συζήτηση που αφορά ένα θέμα τόσο κρίσιμο για την προστασία του περιβάλλοντος και της ευημερίας μας. Ως πρώτη συνεισφορά, συμπεριλαμβάνουμε τις θέσεις μας, όπως κατατέθηκαν στη διαδικασία διαβούλευσης [ΕΔΩ] [ΕΔΩ] της Επιτροπής τον περασμένο Απρίλιο, οι οποίες δείχνουν τις κοινές προσδοκίες πολλών Ευρωπαϊκών Οργανώσεων των Πολιτών για το Περιβάλλον ως προς τη Στρατηγική για το Έδαφος.

Με θερμούς χαιρετισμούς
Κώστας Φωτεινάκης
Πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

Ελληνικό Δίκτυο Φίλοι της Φύσης/ Naturefriends Greece
Ανθέων 72, 12461 | Mail: naturefriendsgreece@gmail.com | 690 7720897 | https://www.naturefriends.gr/
ΑΦΜ: 997557187, ΔΟΥ Αιγάλεω
Καταστατικό: Αρ. Μητρώου Ειρην. Αθηνών: 30425/2014
Αριθμός Μητρώου Διαφάνειας Ε.Ε: 374596826959-36