Γιάννης Τσιγάντες (1897-1943)

**5/1/2024, 14:28**

[Εφημ. Έθνος, φύλλο της 12ης Δεκεμβρίου του 1949]

Σε λίγες ημέρες, θα συμπληρωθούν ακριβώς 81 χρόνια από τον ηρωικό θάνατο του ταγματάρχη Ιωάννη Τσιγάντε, ο οποίος έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια συμπλοκής με Ιταλικό απόσπασμα, έξω από το κρησφύγετό του στην κατεχόμενη Αθήνα, το χειμώνα του 1943.
Η όλη ιστορία του Τσιγάντε, του αξιωματικού με την πολυτάραχη δράση, που έδρασε και απόλαυσε πολύ έντονα τη σύντομη -δυστυχώς για τον αντιστασιακό αγώνα- ζωή του, με είχε απασχολήσει από χρόνια. Η προτομή του στη συμβολή της Λεωφόρου Αλεξάνδρας με την Οδό Πατησίων δεσπόζει αγέρωχη, για να μας θυμίζει τη θυσία του.

Εντοιχισμένη πλάκα στο σημείο που έπεσε ο Τσιγάντες (πηγή wikipedia-ελεύθερη χρήση)

Διότι ο χαμός του θα μπορούσε να αποφευχθεί εάν ο ίδιος, προσηλωμένος με φανατισμό στην αποστολή του, δεν έδειχνε τέτοια υπέρμετρη αυτοθυσία και τόσο πάθος, ώστε να μην κινδυνέψουν οι σύντροφοί του.
Θα πάρουμε όμως, τα πράγματα με τη σειρά τους και σε συνεχείς αναρτήσεις, θα αναδείξουμε την όλη πορεία αυτού του ριψοκίνδυνα ατρόμητου, ευέξαπτου, ευφυέστατου, φιλόδοξου και παρορμητικού όσο και ψύχραιμου ανθρώπου, ο οποίος υπέκυψε στο τραγικό κάλεσμα της μοίρας με συνέπεια η μορφή του να περιλαμβάνεται έκτοτε μεταξύ των εθνικών μας ηρώων.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**6/1/2024, 19:04**

Η μάχη του Βελεστίνου (1897) σε λαϊκή λιθογραφία του Γερμανού ζωγράφου Καρλ Χάουπτ (1866-1937), Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο-κοινό κτήμα, εικόνα ελεύθερης χρήσης.

Ο Γιάννης Τσιγάντες-Σβορώνος ήταν ο δευτερότοκος γιος (μεταξύ τριών) της οικογένειας του Κεφαλονίτη επιχειρηματία Γεράσιμου Σβορώνου-Τσιγάντε και της Ευγενίας Αντύπα-Τσιγάντε. Το ζευγάρι ήταν εγκατεστημένο στην Παραδουνάβια περιοχή της σημερινής Ρουμανίας (που τότε ήταν ακόμη, μία Οθωμανική επαρχία) στην ευρύτερη περιοχή της Βράιλα, όπου ο πατέρας εργαζόταν ως ιδιώτης-υπεύθυνος ποτάμιων μεταφορών. Στις 30 Ιανουαρίου του 1897 στην πόλη Τούλτσα (ή Τουλτσέα) ήρθε στον κόσμο ο μεγαλύτερος αδελφός του Γιάννη, ο Χριστόδουλος Τσιγάντες (+ 12 Οκτωβρίου 1970), ο μετέπειτα αρχηγός του "Ιερού Λόχου", ενός επίλεκτου σώματος Ελλήνων στρατιωτικών που έδρασε υπέρ των Συμμάχων στη Μέση Ανατολή και στην Ιταλία κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Γιάννης ήρθε στον κόσμο δέκα μήνες μετά, την 1η Δεκεμβρίου του 1897, ενώ στη συνέχεια η οικογένεια έγινε πενταμελής με τη γέννηση ενός τρίτου παιδιού, του Γεώργιου. Αλλά ας δούμε ποια ήταν η Ελλάδα στα 1897.
Έναν χρόνο μετά την πανηγυρική τέλεση των Α' Ολυμπιακών Αγώνων της συγχρόνου εποχής (1896) το Ελληνικό Βασίλειο εκτεινόταν μέχρι και τη Θεσσαλία (πλην Ελασσόνας, ενώ κατείχε την Άρτα), η οποία είχε ενσωματωθεί στην ελληνική επικράτεια το 1881. Ωστόσο, ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄δεν είχε πάψει να ενδιαφέρεται για τη διεύρυνση του μάλλον ανίσχυρου κρατιδίου και την ένταξη σε αυτό και άλλων περιοχών, όπου επικρατούσε το ελληνικό στοιχείο (αλυτρωτισμός). Μία ένταση που επικράτησε στην επίσης υπό Οθωμανική κατοχή Κρήτη, οδήγησε σε όξυνση των σχέσεων μεταξύ Αθήνας και Κωνσταντινούπολης. Η Τουρκική Υψηλή Πύλη (δηλαδή ο Σουλτάνος) απείλησε πως εάν η ελληνική κυβέρνηση συνέχισε να ενισχύει τους Κρήτες επαναστάτες (μεταξύ των οποίων και ο επιφανής στη συνέχεια Ελευθέριος Βενιζέλος) τότε αυτό θα ήταν αιτία πολέμου. Η Ελλάδα τόλμησε να περάσει αυτή την "κόκκινη γραμμή" και έτσι την άνοιξη του 1897 ξέσπασε ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος που στην δική μας ιστοριογραφία αναφέρεται, εμφαντικά, ως "ατυχής".
Οι τουρκικές στρατιές σύντομα λύγισαν την αντίσταση των ελληνικών μονάδων και προέλασαν ραγδαία φθάνοντας έξω από τη Λαμία, ενώ στην Αθήνα επικρατούσε πανικός. Μόνο η παρέμβαση του τότε Ρώσου Τσάρου ως μεσολαβητή έσωσε την κατάσταση, αλλά η Τουρκία που δέχτηκε να αποσύρει τους στρατιώτες της στα πρωτύτερα σύνορα απαίτησε μία παχυλή πολεμική αποζημίωση. Η ήδη επί Χαρίλαου Τρικούπη (τον οποίο διαδέχτηκε στην πρωθυπουργία ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης) πτωχευμένη Ελλάδα βρέθηκε σε κοινωνικό, πολιτικό και στρατιωτικό αδιέξοδο και τα έσοδά της δεσμεύτηκαν, καθώς πέρασε υπό τον διεθνή οικονομικό έλεγχο. Η "μεγάλη Ιδέα" (το απατηλό -όπως τελικά αποδείχτηκε- όνειρο της ανασύστασης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας) είχε δεχθεί ένα πολύ σημαντικό ράπισμα.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**7/1/2024, 14:47**

Η οικογένεια Τσιγάντε εγκατέλειψε τη Ρουμανία και επέστρεψε στον τόπο καταγωγής της την Κεφαλλονιά, στα μέσα, περίπου της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, λόγω ασθένειας του πατέρα. Ο Γιάννης που αρχικά είχε γραφτεί στο δημοτικό σχολείο της ελληνικής κοινότητας στη Βράιλα, ακολούθως παρακολούθησε τη Γερμανική Σχολή του Βουκουρεστίου. Απόφοιτος του Πρακτικού Λυκείου Αθηνών (1915) πέτυχε να εγγραφεί στο Χημικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Αθήνας.
Είχαν ήδη μεσολαβήσει οι δύο Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-13), η Ελλάδα είχε σχεδόν διπλασιάσει την έκτασή της και ο νεαρός Γιάννης -έχοντας εν τω μεταξύ ξεσπάσει στην Ευρώπη ο λεγόμενος 'Μεγάλος Πόλεμος' δηλαδή ο Α' Παγκόσμιος- στράφηκε προς την στρατιωτική εκπαίδευση. Το 1917 διέκοψε τις ακαδημαϊκές του σπουδές και εισήχθη κατόπιν επιτυχών εξετάσεων στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.

Αποφοίτησε πρώτος μεταξύ άνω των 50 συμμαθητών της σειράς του ως ανθυπολοχαγός Πεζικού, το 1920. Ακολούθως συμμετείχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία, τραυματισθείς βαρύτατα στην αιματηρή μάχη της Κοβαλίτσας, το Μάρτιο του 1921. Ανάρρωσε και πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Σαγγαρίου (Αύγουστος 1921), ενώ με την κατάρρευση του μετώπου τον Αύγουστο του 1922 διαπεραιώθηκε στη Χίο.
Τόσο ο μεγαλύτερος αδελφός, όσο και η μητέρα τους είχαν βρεθεί επίσης στη Μικρασία, η δεύτερη ως εθελόντρια-αδελφή νοσοκόμα. Όσον αφορούσε δε στον πολιτικό τους προσανατολισμό, ο Τσιγάντες και ο αδελφός του είχαν ταχθεί στο πλευρό της Βενιζελικής παράταξης.

Η Πολιτειακή αλλαγή.

Τον Οκτώβριο του '22 ξέσπασε επανάσταση με πρωτοβουλία των συνταγματαρχών Νικολάου Πλαστήρα και Στυλιανού Γονατά και του υποναυάρχου Δημήτρη Φωκά, που εξανάγκασε σε παραίτηση και αποπομπή το Βασιλιά Κωνσταντίνο, τον οποίο διαδέχθηκε ο γιος του, Γεώργιος Β'. Ακολούθησε η παραπομπή σε δίκη όσων θεωρήθηκαν σαν πρωταίτιοι της Μικρασιατικής Καταστροφής και η εκτέλεση έξι από αυτών. Ήταν οι πολιτικοί της αντιβενιζελικής παράταξης Δημήτριος Γούναρης, Νικόλαος Στράτος, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, Μπαλτατζής και Θεοτόκης, καθώς και ο πρώην αρχιστράτηγος Γεώργιος Χατζανέστης. Η Ελλάδα προσπάθησε να "μαζέψει τα κομμάτια της" από τη μεγάλη οικονομική επιβάρυνση και την κοινωνική αναταραχή που προκάλεσε η άφιξη 1,5 περίπου εκατομμυρίου προσφύγων, μετά τη συμφωνία για την αναγκαστική ανταλλαγή των πληθυσμών που είχε υπογραφεί με την Τουρκία. Η Συμφωνία της Λωζάνης (ειρήνευση στην Ανατολή) οριστικοποιήθηκε τον Ιούλιο του 1923 και η χώρα φάνηκε να βαδίζει σε έναν πιο ομαλό δρόμο. Το Δεκέμβριο του 1923 τις Βουλευτικές εκλογές κέρδισε (όπως αναμενόταν) το Κόμμα των Φιλελευθέρων, υπό το Βενιζέλο, ενώ ο Γεώργιος Β' -που ήταν ο 'ιθύνων νους' ενός αποτυχημένου φιλο-μοναρχικού πραξικοπήματος (το οποίο επιχείρησαν οι αξιωματικοί Λεοναρδόπουλος και Γαργαλίδης υπό τις 'ευλογίες' του Ι. Μεταξά), υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη χώρα. Στις 25 Μαρτίου του 1924 η Ελληνική Βουλή (Συντακτική Εθνοσυνέλευση) με πρωτοστάτη τον ρηξικέλευθο πρωθυπουργό Αλέξανδρο Παπαναστασίου κατάργησε το Βασιλικό Πολίτευμα, καθιερώνοντας την Αβασίλευτη, Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Ήταν η Β' Ελληνική Δημοκρατία, έναν αιώνα μετά τα Δημοκρατικά Συντάγματα της Ελληνικής Επανάστασης (1821 - 1829) που θεωρούνται -μάλλον ανεπίσημα- σαν η περίοδος της Α' Ελληνικής Δημοκρατίας. Με δημοψήφισμα που ακολούθησε σύντομα, ο ελληνικός λαός (με ποσοστό 70% υπέρ της) ενέκρινε τη μεταβολή.

Η σύντομη Δημοκρατική Ελλάδα...

Η Β' Ελληνική Δημοκρατία στην περιορισμένη ζωή της (1924-1935), υπέστη ταλαιπωρίες. Πρώτη από αυτές ήταν η 'οπερετική' δικτατορία του υποστράτηγου Θεόδωρου Πάγκαλου (Ιούνιος 1925 - Αύγουστος 1926). Το αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου 1926 οδήγησε σε οικουμενική κυβέρνηση υπό τον Αλέξανδρο Ζαΐμη. Ο Ζαΐμης έμεινε στην εξουσία σε μία ασταθή πολιτικά περίοδο έως και το καλοκαίρι του 1928, έχοντας ηγηθεί τριών διαφορετικών (αλλά και θνησιγενών) κυβερνήσεων. Τελικά, τον Αύγουστο του '28 κερδίζοντας τις νέες εκλογές ο Βενιζέλος επανήλθε στην πρωθυπουργία σχηματίζοντας μία σταθερή κυβέρνηση (τετραετίας) στη διάρκεια της οποίας εξομάλυνε σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις με την Τουρκία. Το 1932, ενώ ο Βενιζέλος ήταν ακόμη πρόεδρος της κυβέρνησης, ο Τσιγάντες πρωτοστάτησε (μαζί με άλλους δημοκρατικούς αξιωματικούς) στην ίδρυση της μυστικής 'Ελληνικής Στρατιωτικής Οργάνωσης' (Ε.Σ.Ο.) που είχε θέσει ως στόχο της να αποτρέψει την -διαφαινόμενη- επιστροφή της μοναρχίας. Το Νοέμβριο του 1932 το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη ανέλαβε τα ηνία με ισχνή πλειοψηφία, ενώ το 1933 ο Βενιζέλος επανήλθε για να οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές (Μάρτιος 1933) τις οποίες και έχασε -οριακά- από τον Τσαλδάρη. Το Μάρτιο του 1935 και ενώ πλέον στην εξουσία βρισκόταν το Λαϊκό Κόμμα με επικεφαλής πάντα το μετριοπαθή Παναγή Τσαλδάρη, ξέσπασε στρατιωτικό κίνημα υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας (είχε προηγηθεί ένα ακόμη, το 1933), στο οποίο ο Τσιγάντες, ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Νικόλαος Πλαστήρας, ο Στέφανος Σαράφης κ.α. ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί πήραν μέρος ενεργά. Οι κινηματίες, έχοντας αντιληφθεί πως το κλίμα υπέρ της επιστροφής της μοναρχίας ήταν πλέον φανερό, προσπάθησαν να αποτρέψουν τη διαφαινόμενη Πολιτειακή Μεταβολή. Ωστόσο η κίνησή τους καταπνίγηκε με αστραπιαίες ενέργειες του Γεώργιου Κονδύλη, πρώην οπαδού της Δημοκρατίας, που τώρα είχε μεταστραφεί υπέρ του στέμματος και του επί -10 και πλέον έτη- εξόριστου βασιλιά Γεώργιου Β'.

Αριστερά ο Σαράφης και δεξιά ο Γιάννης Τσιγάντες, στο έκτακτο στρατοδικείο (1935) Απομόνωση στιγμιότυπου (screenshot) σε μικρή ανάλυση και μέγεθος, από το Youtube (άδεια εύλογης χρήσης)

Η παράταξη των Βασιλοφρόνων είδε στην καταστολή του κινήματος μία σπάνια ευκαιρία να πάρει την εκδίκησή της για την εκτέλεση των 6 μελών της, που είχε προηγηθεί το φθινόπωρο του '22, όταν ένα έκτακτο στρατοδικείο που στεγάστηκε στην παλαιά Βουλή υπό τον Αλέξανδρο Οθωναίο τους είχε στείλει στο απόσπασμα σαν ένοχους εσχάτης προδοσίας, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Έτσι, ο Δημοκρατικός επίλαρχος Σταμάτης Βολάνης (μέραρχος Σερρών) και οι πρώην φιλοβασιλικοί αντιστράτηγοι (ε.α.) Αναστάσιος Παπούλας (που είχε αντικατασταθεί από τον εκτελεσθέντα Γεώργιο Χατζανέστη στην αρχιστρατηγία της Μικράς Ασίας και είχε παραστεί ως μάρτυς κατηγορίας στη "Δίκη των εξ") και Μιλτιάδης Κοιμήσης (που επίσης είχε μεταστραφεί υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας μετά το '22) τουφεκίστηκαν στου Γουδή (σήμερα Παπάγου) για τη συμμετοχή τους στο αποτυχημένο κίνημα. Ο Βολάνης εκτελέστηκε στο Επταπύργιο της Θεσσαλονίκης.

Αναστάσιος Παπούλας (1857-24.4.1935)

Ο Πλαστήρας καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο, καθώς είχε προλάβει να διαφύγει στη Γαλλία, ενώ σε βαρύτατες ποινές καταδικάστηκαν οι αδελφοί Τσιγάντε, ο Σαράφης και οι υπόλοιποι συλληφθέντες αξιωματικοί. Επιπλέον, καθαιρέθηκαν στο βαθμό του απλού στρατιώτη και αποδοκιμάστηκαν δημόσια, μετά από μία (εξευτελιστική) διαδικασία που έγινε στους στρατώνες της περιοχής Γουδή (σήμερα Πάρκο Ελευθερίας).

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**7/1/2024, 17:37**

Το φιλοβενιζελικό κίνημα της 2ας Μαρτίου του 1935 απέτυχε οικτρά, όπως ήδη γράψαμε, ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για την παλινόρθωση της μοναρχίας, κάτι που πλέον έδειχνε αναπόφευκτο. Το βράδυ που μεσολάβησε ως την αυγή της επομένης της στάσης, ο Τσιγάντες διαβλέποντας την αρνητική κατάληξη προσπάθησε να διαφύγει προς το Πέραμα, αλλά συνελήφθη και φυλακίστηκε. Στις 31 Μαρτίου εκδόθηκε η απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου που τον έστελνε ισοβίως στη φυλακή, για έσχατη προδοσία. Μετά από την επιστροφή του Γεώργιου Β' στην Ελλάδα και τη διεξαγωγή ενός πολύ αμφιλεγόμενου δημοψηφίσματος υπέρ της βασιλείας, ο μονάρχης χορήγησε αμνηστία στους καταδικασμένους κινηματίες, χωρίς όμως οι τελευταίοι να αποκατασταθούν και βαθμολογικά. Ο Τσιγάντες επέστρεψε από την εξορία (είχε εν τω μεταξύ εκτοπιστεί στα Κύθηρα) νοιώθοντας βαθιά ταπεινωμένος. Τον Ιανουάριο του 1936 στη χώρα έγιναν εκλογές, όμως κανένα από τα δύο κόμματα εξουσίας (Φιλελεύθεροι, Λαϊκοί) κατάφερε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία, ώστε να σχηματίσει κυβέρνηση. Είχε σημάνει η ώρα του Ι. Μεταξά, στον οποίο, τελικά ανατέθηκε η εξουσία ενώ η Βουλή του χορήγησε 'εν λευκώ' εξουσιοδότηση, για αρκετούς μήνες. Αυτό ήταν το μεγάλο λάθος, που θα άνοιγε το δρόμο για την εκτροπή.

Δημοσίευμα της εφημερίδας 'Ελευθερία', όπου αναφέρονται τα αποτελέσματα των εκλογών της 26ης Ιανουαρίου 1936, που επέτειναν την πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα.

Δικτατορία της 4ης Αυγούστου και ο επικείμενος πόλεμος.

Στις 4 Αυγούστου του 1936 ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς σε αγαστή συνεργασία με το βασιλιά κήρυξαν δικτατορία, αναστέλλοντας βασικά άρθρα του Συντάγματος, με πρόσχημα μία (υποτιθέμενη) κομμουνιστική εξέγερση, για την οποία όμως κανένα στοιχείο παρουσιάστηκε. Τα σύννεφα του πολέμου πύκνωναν σε όλη την Ευρώπη, καθώς σε πολλές χώρες είχαν επιβληθεί παρόμοια απολυταρχικά συστήματα και οι ανταγωνισμοί μεταξύ των αντιπάλων συνασπισμών είχαν οξυνθεί. Η ναζιστική Γερμανία (1933-1945) του Αδόλφου Χίτλερ απαιτούσε συνεχώς νέες εδαφικές προεκτάσεις, η φασιστική Ιταλία (1923-1945) του Μπενίτο Μουσολίνι ονειρευόταν την ανασύσταση της Ρωμαϊκής αίγλης, ενώ στην Ισπανία μαίνονταν οι εμφύλιες μάχες (1936-1939) μεταξύ της Δημοκρατικής κυβέρνησης και των εθνικιστικών δυνάμεων του στρατηγού Φρανθίθκο Φράνκο, τον οποίο ενίσχυαν οι Γερμανοί και οι Ιταλοί. Η Ιταλία είχε από το 1935 εισβάλει στην Αιθιοπία, ενώ ο Χίτλερ επανεξοπλίζοντας το Γερμανικό στρατό, έδειχνε όλο και περισσότερο άπληστος. Το 1936 ενσωμάτωσε στο Γ' Ράιχ την Αυστρία ('Άνσλους') και το 1938 απαίτησε το ίδιο για τη Σουδηττία, μία επαρχία της δυτικής Τσεχοσλοβακίας όπου υπήρχε σημαντική γερμανική μειονότητα.

Προσπάθειες κατευνασμού.

Οι δυτικοί σύμμαχοι (Αγγλία-Γαλλία) με τη μεσολάβηση της Ιταλίας και προκειμένου να τον κατευνάσουν υποχώρησαν και με τη Συμφωνία του Μονάχου, η Τσεχοσλοβακία θυσιάστηκε ολοσχερώς στους ναζί. Παράλληλα, η ΕΣΣΔ του Στάλιν, όταν διαπίστωσε πως οι προσπάθειές της να συσταθεί ενιαίο μέτωπο κατά του Χίτλερ δεν έφερναν αποτέλεσμα, δέχθηκε μία πρόταση προσέγγισης από τον τελευταίο και έτσι το 1939 υπογράφηκε μεταξύ των Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης ένα σύμφωνο μη επίθεσης και συνεργασίας. Το καλοκαίρι του 1939 ο ηγέτης της ναζιστικής Γερμανίας απαίτησε ένα επιπλέον κομβικό εδαφικό κέρδος, όταν ζήτησε φορτικά από την Πολωνική κυβέρνηση να του παραχωρήσει τον ελεύθερο διάδρομο της πόλης Ντάντσιχ, ώστε να έχει άμεση πρόσβαση στις Βόρειες θάλασσες. Οι Πολωνοί αρνήθηκαν και τελικά, οι Γερμανοί εισέβαλαν στη χώρα την 1η Σεπτεμβρίου του 1939, σηματοδοτώντας την επίσημη έναρξη του Β' Π.Π. Αγγλία και Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο στους ναζί και η σύγκρουση έδειχνε να παίρνει διαστάσεις. Η Βαρσοβία, ύστερα από απελπισμένη αντίσταση ενός μήνα, έπεσε, ενώ από εξ' ανατολών είχε δεχτεί την παράλληλη επίθεση των Σοβιετικών. Έτσι, ουσιαστικά η Πολωνία διαμελίστηκε μεταξύ των δύο ιδεολογικά αντιπάλων (Γερμανία - ΕΣΣΔ). Αλλά η Ρωσία επεδίωκε και άλλο στόχο, με την εισβολή που επιχείρησε στα Φινλανδικά εδάφη στο τέλος του 1939, ένα σκληρό πόλεμο (αφού οι Φινλανδοί αμύνθηκαν με μεγάλη αποτελεσματικότητα) που δεν ανέδειξε νικητή, ωστόσο οι Σοβιετικοί απόσπασαν τη χερσόνησο της Καρελίας, θέλοντας, όπως ισχυρίζονταν τουλάχιστον, να διασφαλίσουν τα σύνορά τους προς τα δυτικά.

Η Ιταλική απειλή.

Εν τω μεταξύ, το καλοκαίρι του 1939 η Ιταλία μετέτρεψε σε προτεκτοράτο της την αδύναμη Αλβανία (ένα μικρό κράτος με ιστορία μόλις 26 ετών) και άρχισε να παρενοχλεί την Ελλάδα, με διάφορα προσχήματα. Ο Μεταξάς (που ήταν γερμανόφιλος ενώ ο Γεώργιος αγγλόφιλος) προσπάθησε να αποφύγει την πολεμική εμπλοκή, μη αντιδρώντας στις προκλήσεις. Ωστόσο στις 15 Αυγούστου του '40 ένα ιταλικό υποβρύχιο που είχε εκκινήσει από τα (Ιταλοκρατούμενα τότε) Δωδεκάνησα τορπίλισε το ελληνικό εύδρομο Έλλη που βρισκόταν αγκυροβολημένο στο λιμένα της Τήνου μετέχοντας στους εορτασμούς για την Κοίμηση της Μεγαλόχαρης, προκαλώντας τη γενική αγανάκτηση μεταξύ των Ελλήνων.
Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 ο Μεταξάς απέρριψε το ιταμό τελεσίγραφο των Ιταλών για κατάληψη ορισμένων νευραλγικών σημείων της ελληνικής επικράτειας και ο πόλεμος ξεκίνησε.

Η αποκατάσταση.

Ο Τσιγάντες ήταν απογοητευμένος, καθώς δεν του επετράπη από το καθεστώς Μεταξά ούτε στον ίδιο, ούτε στον επίσης απότακτο αδελφό του να πολεμήσουν στον νικηφόρο ελληνο-ιταλικό πόλεμο του 1940-41. Έτσι όταν η Ελλάδα (μη αντέχοντας τη διπλή επίθεση που υπέστη) υπέκυψε στον "Άξονα" (Απρίλιος 1941) ο Τσιγάντες βρισκόταν ακόμη καθηλωμένος στην πρωτεύουσα. Επιχειρώντας να διαφύγει στη Μέση Ανατολή, όπου είχε καταφύγει η ελληνική κυβέρνηση υπό τον Εμμανουήλ Τσουδερό και το Γεώργιο Β', μετά από την πτώση και της Κρήτης το καλοκαίρι του '41, ο Τσιγάντες πιάστηκε από τις Τουρκικές αρχές, που τον έστειλαν κρατούμενο, μαζί και με άλλους Έλληνες αξιωματικούς σε στρατόπεδο της Νίγδης. Απελευθερώθηκε ύστερα από βρετανικές κρούσεις (η Τουρκία παρέμενε ουδέτερη στο Β' Π.Π.) και το Φεβρουάριο του 1942 έφτασε στη Χάιφα, ακολούθως δε, στο Κάιρο. Τον Ιούνιο του '42 αποκαταστάθηκε επίσημα από την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση και μαζί με τον αδελφό του, τους επιστράφηκαν οι στρατιωτικοί τους βαθμοί. Επιπλέον, του έγινε πρόταση να ενταχθεί στις μυστικές υπηρεσίες των Βρετανών (S.O.E. - ΜΟ4) ως συνεργάτης, προκειμένου να μετάσχει στην πραγματοποίηση αντιστασιακών πράξεων (σαμποτάζ) στην κατεχόμενη Ελλάδα. Ο Τσιγάντες δέχτηκε. Όσον αφορά στον αδελφό του, ο αντιπρόεδρος της εξόριστης κυβέρνησης και υπουργός άμυνας Π. Κανελλόπουλος, τον διόρισε διοικητή του Ιερού Λόχου, τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**7/1/2024, 19:28**

Η ταπεινωτική, δημόσια καθαίρεση των κινηματιών αξιωματικών, όπως περιγράφεται στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας 'Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ' (φύλλο Τετάρτης 3-4-1935).

Είναι βέβαιο πως ο Γιάννης Τσιγάντες επιθυμούσε σφοδρά την επιστροφή του στο στράτευμα και η ευκαιρία που του δόθηκε από τους Άγγλους, με την πρόταση που του έκαναν ήταν για αυτόν μία εξιλέωση, αφενός για να ξεπλύνει την ντροπή της ταπεινωτικής απόταξης που είχε υποστεί, αφετέρου να προσφέρει όλες του τις δυνάμεις στον ελληνικό αλλά και συμμαχικό αντιστασιακό αγώνα. Από την πλευρά τους, οι Βρετανοί έβλεπαν τότε (καλοκαίρι του 1942) τη θέση των συμμάχων να δυσκολεύεται έναντι του 'Άξονα' στα διάφορα μέτωπα της Ευρώπης. Οι ίδιοι είχαν αποφύγει τη γερμανική εισβολή στο νησί τους (επιχείρηση 'Θαλάσσιος Λέων') αλλά από την άλλη ο εξαίρετος Γερμανός στρατάρχης Έρβιν Ρόμελ κυριαρχούσε στη Βόρειο Αφρική, τσακίζοντας τους Ιταλούς και απειλώντας πλέον την Αίγυπτο. Στην ΕΣΣΔ οι γερμανικές στρατιές είχαν διεισδύσει βαθιά, πολιορκούσαν επίμονα το Στάλινγκραντ και το Λένινγκραντ, με τους Σοβιετικούς να έχουν υποχρεωθεί σε αμυντικό πόλεμο.

Ανάγκη για δολιοφθορές.

Όσο η Γερμανία δεν περιοριζόταν, τόσο δυσκολευόταν η εκκίνηση ενός δεύτερου ευρωπαϊκού μετώπου, που ζητούσε εναγωνίως ο Στάλιν. Έτσι οι Βρετανοί αντιλήφθηκαν πως θα έπρεπε τα σαμποτάζ στις κατεχόμενες από τους ναζί χώρες να ενταθούν, προκειμένου οι ίδιοι και οι Ρώσοι να πάρουν μία ανάσα. Στο Αιγαίο, εξέταζαν το ενδεχόμενο να καταστρέψουν τη διώρυγα της Κορίνθου, ώστε οι γερμανικές εφοδιοπομπές να γίνουν πιο ευάλωτες από τη δράση της RAF και του βρετανικού ναυτικού. Αυτός ο στόχος, λοιπόν, κυρίως, ανατέθηκε στον Τσιγάντε και στους συνεργάτες του, που οι ίδιοι οι Βρετανοί επέλεξαν να τον συνοδέψουν στην πολύ επικίνδυνη αποστολή του. Μεγάλο ρόλο στην επιλογή του Τσιγάντε έπαιξε η παρέμβαση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, σημαίνοντος στελέχους της εξόριστης βασιλικής κυβέρνησης, ο οποίος είναι και ο μοναδικός μάλλον από τους παλαιούς πολιτικούς που θέλησε και έπαιξε ενεργό ρόλο στα τεκταινόμενα όλης εκείνης της δραματικής περιόδου.

Εμφύλιος ανταγωνισμός στις δράσεις.

Στην Αθήνα, αρκετοί αξιωματικοί είχαν συνάψει μεταξύ τους επαφές για τη δημιουργία κάποιων αντιστασιακών πυρήνων, ωστόσο τίποτε δεν είχε λάβει μία οριστική μορφή και οι περισσότεροι από αυτούς, μάλλον ανέμεναν, άπρακτοι τις εξελίξεις. Στον αντίποδα, το Ε.Α.Μ. επέκτεινε την πολιτική του δράση, ενώ το στρατιωτικό του σκέλος με επικεφαλής το Στέφανο Σαράφη και τον 'Αρη Βελουχιώτη' (Θανάσης Κλάρας) συνέχιζε να καταφέρνει σημαντική φθορά στους κατακτητές, εμπνέοντας το λαό. Μόνο στην Ήπειρο και στη Στερεά Ελλάδα, υπήρχαν μη κομμουνιστικές αντιστασιακές δυνάμεις, με κυριότερη τον Ε.Δ.Ε.Σ. του Ναπολέοντα Ζέρβα και δευτερευόντως το 5/42 σύνταγμα του Δημήτρη Ψαρρού. Το Κ.Κ.Ε. δεν ήταν διατεθειμένο να ανεχθεί άλλους στην αντιστασιακή κονίστρα, γιαυτό και πίεζε για ενσωμάτωση στον ΕΛΑΣ (αλλιώς διάλυση) των υπολοίπων ανταρτικών σχηματισμών, γεγονός που αργά ή γρήγορα θα οδηγούσε σε ανοικτή ρήξη (α' γύρος εμφυλίου πολέμου). Ωστόσο, μία πρώτη συναίνεση κατέστη δυνατή και με τη συνεργασία Βρετανών κομάντο που είχαν πέσει με αλεξίπτωτα στην Ελλάδα (ομάδα Έντι Μάγιερς-Κρις Γούντχαουζ) οι Έλληνες αντάρτες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, έχοντας επικεφαλής τους αρχηγούς τους Βελουχιώτη και Ζέρβα πέτυχαν στις 25 Νοεμβρίου 1942 να καταφέρουν ένα βαρύτατο πλήγμα στις κατοχικές δυνάμεις, με την ανατίναξη της γέφυρας στο Γοργοπόταμο.

Απομόνωση στιγμιότυπου (screenshot) - άδεια εύλογης χρήσης

Το δράμα των Αθηναίων.

Στην πρωτεύουσα, οι Γερμανοί είχαν τοποθετήσει δωσιλογικές κυβερνήσεις ('Κουίσλιγκ') που αδυνατούσαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του επισιτισμού και της εξαθλίωσης του πληθυσμού. Εκατοντάδες πέθαιναν καθημερινά από την πείνα τον πρώτο εφιαλτικό χειμώνα της κατοχής (1941-42) ενώ η μαύρη αγορά οργίαζε. Στα βουνά το ΕΑΜ θεμελίωνε το δικό του κράτος ('Ελεύθερη Ελλάδα') σε πείσμα όσων στελεχών του, αρχικά, έβλεπαν αδιέξοδο τον ένοπλο αγώνα. Για την αντιμετώπιση των ανταρτών η τρίτη στη σειρά κατοχική κυβέρνηση του Ι. Ράλλη (είχε προηγηθεί εκείνη του στρατηγού Τσολάκογλου και εν συνεχεία μία σύντομη υπό τον καθηγητή Κ. Λογοθετόπουλο) ίδρυσε τα κατάπτυστα 'τάγματα ασφαλείας', στελεχωμένα από Έλληνες και οπλισμένα από τους Γερμανούς που άρχισαν να καταδιώκουν με μανία τους πατριώτες, κομμουνιστές ή μη.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**7/1/2024, 23:12**

Εμφύλιος ανταγωνισμός δράσεις

Τι εννοείς;

**8/1/2024, 07:44**

Διαχειριστής έγραψε:Εμφύλιος ανταγωνισμός δράσεις

Τι εννοείς;

Καλημέρα, πρόσθεσα ήδη κάτι στον τίτλο που το κάνει πιο σαφές.

**8/1/2024, 15:08**

Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, αντιπρόεδρος -κατά την εξεταζόμενη περίοδο- της εξόριστης στο Κάιρο, ελληνικής-βασιλικής κυβέρνησης, περιγράφει πολύ παραστατικά στο ημερολόγιό του το Γιάννη Τσιγάντε (διατηρείται η ορθογραφία του κειμένου): "Είνε γενναίος με το παραπάνω, είνε ευφυέστατος όσο δεν παίρνει, αποφασιστικός και τόσο φιλόδοξος, ώστε να μπορή να πραγματοποιήση αυτό που του ανέθεσαν".

Όντως, ο Τσιγάντες πέραν των έμφυτων χαρισμάτων του, διέθετε, επιπλέον, σημαντική πολεμική πείρα. Πλην της εκστρατείας στη Μικρασία, όπου τιμήθηκε με εύφημο μνεία για τη γενναιότητά του αλλά και την αυτοθυσία που επέδειξε, ήταν στέλεχος της στρατιάς Έβρου την οποία οργάνωσε ο -μετέπειτα άφρων δικτάτωρ- Θεόδωρος Πάγκαλος λίγους μήνες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Χάρις στην ύπαρξη αυτής της στρατιάς την οποία φοβόταν η Τουρκία αν η Ελλάδα (ύστερα από ενδεχόμενο 'ναυάγιο' των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων) επιχειρούσε ανακατάληψη της Ανατολικής Θράκης, ο Βενιζέλος μπόρεσε να διαπραγματευθεί επάξια στη Λωζάνη το 1923, εξασφαλίζοντας για τη χώρα μας την 'Έντιμο Ειρήνη", όπως αποκλήθηκε.

Μάλιστα το 1925 ο Γ. Τσιγάντες πήρε μέρος στο διαβόητο επεισόδιο που έλαβε χώρα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και που μετά κατέληξε στην κατάληψη του Πετριτσίου από τις ελληνικές δυνάμεις. Περαιτέρω, στα τέλη της δεκαετίας του '20 ο Τσιγάντες εισήχθη 1ος στη Σχολή Πολέμου, κερδίζοντας επιπλέον γνώσεις και εφόδια.

Όταν ο Κανελλόπουλος αποχαιρέτησε τον αξιωματικό του (άνω φανταστική απεικόνιση της συνάντησης των δύο ανδρών - σκίτσο του γράφοντος), που θα αναχωρούσε με αγγλικό υποβρύχιο για τις ελληνικές ακτές, η συγκίνηση των δύο ανδρών ήταν διάχυτη. Αφού ο Τσιγάντες έκανε έκκληση στον αντιπρόεδρο για την αξιοποίηση του αδελφού του, Χριστόδουλου, έκλεισε τη συζήτησή τους με την εξής φράση: "Ή θα πραγματοποιήσω τον σκοπό της αποστολής ή θα σκοτωθώ".

Δυστυχώς για τον ίδιο και τους συνεργάτες του, υπήρξε προφητικός.

Ο Γ. Τσιγάντες με το περίφημο μονόκλ του (προπολεμική φωτογραφία)

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**9/1/2024, 10:55**

Εφημερίδα Έθνος, φύλλο της 14ης Δεκεμβρίου 1954 (πηγή ΕΒΕ)

Στις 29 Νοεμβρίου του 1954, δηλαδή κάτι λιγότερο από δώδεκα χρόνια απ’ τη δολοφονία του ήρωα Γιάννη Τσιγάντε, ο έγκριτος δημοσιογράφος (και λογοτέχνης) Γεώργιος Καράγιωργας (1919-2011) δημοσίευσε στην εφημερίδα Έθνος την πρώτη συνέχεια από μία σειρά άρθρων του με τίτλο «Φως στη δολοφονία του Γιάννη Τσιγάντε» («η πλέον μυστηριώδης υπόθεση της κατοχής, επί τη βάσει επισήμων στοιχείων και αφηγήσεων των πρωταγωνιστών») σχετικά με τις συνθήκες θανάτου του Έλληνα αξιωματικού. Ξεκινώντας με το πρώτο άρθρο του, ο συγγραφέας φιλοξένησε δηλώσεις του Χριστόδουλου Τσιγάντε, ο οποίος και το προλόγισε. Στον πρόλογό του λοιπόν, αφού διατύπωνε τη μεγάλη του πικρία, κατέληγε πολύ χαρακτηριστικά: «Νομίζω πως έφτασε ο καιρός να ανοίξει ο βόθρος της κατοχής»
Τα άρθρα αυτά, που διαβάζονταν σε καθημερινές συνέχειες, προκάλεσαν ιδιαίτερη αίσθηση στην κοινή γνώμη και πολλοί που είχαν συμμετάσχει στα δραματικά εκείνα συμβάντα –που εξάλλου ήταν ακόμη, πρόσφατα- θέλησαν να πάρουν –με επιστολές τους προς την εφημερίδα- θέση, επί όσων αναφέρονταν.
Στην πορεία υπήρξαν αντιδράσεις (θετικές οι περισσότερες) αλλά και παρεμβάσεις που δυσχέραναν το έργο της έρευνας, όπως ο ίδιος ο συντάκτης έγραψε. Αρκετά όμως νέα στοιχεία αποκαλύφθηκαν, ενώ ο αδελφός του νεκρού ταγματάρχη απεύθυνε κι αυτός επανειλημμένα έγγραφες εκκλήσεις προς την τότε κυβέρνηση, προκειμένου ο φάκελος να ανοιχθεί ξανά. Ζητούσε εύλογα, να πληροφορηθεί επίσημα τις συνθήκες κάτω από τις οποίες είχε παγιδευτεί και δολοφονηθεί ο αδελφός του, ενώ δήλωνε διατεθειμένος, εάν τον καλούσαν, να μετάσχει και ο ίδιος στη διαδικασία, έτσι ώστε ουδείς να μπορεί να ισχυρισθεί ότι η υπόθεση θα «κουκουλωνόταν»!
Τελικά, με την ολοκλήρωση της έρευνας Καράγιωργα (οι δημοσιεύσεις τερματίστηκαν στις 29 Ιανουαρίου του 1955 με την 52^η συνέχεια), γνωστοποιήθηκε ότι μία επιτροπή που θα συστήνονταν με πρωτοβουλία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου θα αναλάμβανε το δύσκολο έργο να διαλευκάνει το μυστήριο.
Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι μετά την Απελευθέρωση και κατόπιν πίεσης των Βρετανών, είχε διεξαχθεί μία πρώτη έρευνα υπό τον ανώτατο αξιωματικό (υποστράτηγο της Στρατιωτικής Δικαιοσύνης) Ιωάννη Κοκορέτσα, το δε πόρισμά της, που εκδόθηκε το 1946, ήταν σοκαριστικό!

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**10/1/2024, 15:41**

Πριν όμως αναφερθούμε στο πόρισμα Κοκορέτσα, είναι σκόπιμο να κάνουμε ορισμένες, απαραίτητες για τον αναγνώστη, επισημάνσεις:
Το μοιραίο εκείνο μεσημέρι της 14^ης Ιανουαρίου του 1943 (την ερχόμενη Κυριακή συμπληρώνονται ακριβώς 81 χρόνια από τότε) όταν ο Τσιγάντες έπεφτε νεκρός –και έκτοτε περνούσε στην αιωνιότητα- δεχόμενος τις σφαίρες των ανδρών του Ιταλικού αποσπάσματος (αποτελούμενο από πέντε έως έξι καραμπινιέρους(*) με πολιτική αμφίεση, οι οποίοι είχαν επικεφαλής τους έναν ανθυπασπιστή) αρκετοί ήταν εκείνοι που στο άκουσμα της είδησης, θα αισθάνθηκαν... ανακουφισμένοι. Ο Τσιγάντες πριν δολοφονηθεί, πρόλαβε να πυροβολήσει 2-3 από τους καραμπινιέρους, με τον ένα από αυτούς να υποκύπτει αργότερα στον κοντινό Σταθμό Α’ Βοηθειών όπου μεταφέρθηκαν οι τραυματίες, όπως κι ο νεκρός του Έλληνα ταγματάρχη. Ωστόσο είναι βέβαιο, ότι πιο πολύ και από τους Ιταλούς, όταν διαπίστωσαν πως στο κρησφύγετο της οδού Πατησίων βρισκόταν η έδρα μίας αντιστασιακής οργάνωσης, από τη δράση του ΜΙΔΑ614 (όπως είχε ονομάσει το δίκτυό του ο θανών) περισσότεροι ενοχλημένοι πρέπει να ήταν και πολλοί άλλοι. Κι αυτό, διότι ο παράτολμος αξιωματικός είχε, για πολλούς «υπερβεί τα εσκαμμένα».
Γερμανός οπλίτης στην κατεχόμενη Αθήνα.

Μια πόλη γεμάτη εχθρούς...
Ας μη λησμονηθεί εδώ, ότι σε ένα τέτοιο περιβάλλον, τόσο επιβαρυμένο όπως αυτό της κατεχόμενης ελληνικής πρωτεύουσας, όλα ήταν δυνατό να συμβούν, ανά πάσα στιγμή. Με ένα συνονθύλευμα από πράκτορες είτε του εχθρού είτε των Συμμάχων, με κατασκόπους αλλά και αδίστακτους καταδότες όπως και κάθε λογής τυχοδιωκτικά στοιχεία να κυκλοφορούν, ο θάνατος παραμόνευε παντού. Οι κατακτητές, Ιταλοί και Γερμανοί μοιράζονταν σε τομείς ελέγχου την Αθήνα και εφάρμοζαν (ιδιαίτερα οι δεύτεροι) με απάνθρωπο τρόπο τις εντολές που είχαν. Κατοχική Αστυνομία λειτουργούσε επίσης, με διοικητή της τον μάλλον αμφιλεγόμενο Άγγελο Έβερτ, στελεχωμένη από Έλληνες, πολλοί εκ των οποίων είχαν μυηθεί στην Αντίσταση. Η ανθρώπινη ζωή, με την πείνα να θερίζει και τους μαυραγορίτες να οργιάζουν (περιουσίες και τιμαλφή άλλαζαν ιδιοκτήτη «εν ριπή οφθαλμού» και αντί «πινακίου φακής») δεν είχε την παραμικρή αξία. Και η ζωή του ίδιου του ριψοκίνδυνου από τη φύση του Τσιγάντε, λόγω και του σκοπού της αποστολής του (θα δούμε αναλυτικά ποια ήταν αυτή) βρισκόταν -ούτως ή άλλως- σε μεγάλο κίνδυνο.

Πειρασμός για πολλούς...
Ο μεγάλος αδελφός του Γιάννη Χριστόδουλος Τσιγάντες (30 Ιανουαρίου 1897 – 12 Οκτωβρίου 1970) όντας στη Μέση Ανατολή ως διοικητής του Ιερού Λόχου, ανησυχούσε πάρα πολύ για την τύχη του, κάτι που επανειλημμένως εκμυστηρεύτηκε στο περιβάλλον του. «Ο Γιάννης δεν θα γυρίσει...Θα τον σκοτώσουν...» φέρεται να έχει πει. Σημειωτέον ότι στο Κάιρο βρισκόταν τότε και η σύζυγος του Γιάννη, Χρύσα Τσιγάντε που ήταν αδελφή της Νίκης Ψαρρού, συζύγου του Δημήτρη Ψαρρού (ο Γ. Τσιγάντες και ο Ψαρρός ήσαν «μπατζανάκηδες»). Η Χρύσα Τσιγάντε ανησυχούσε επίσης, καθώς οι φήμες σχετικά με τις δραστηριότητες του ταγματάρχη στην Ελλάδα, ήταν διάσπαρτες και συχνά αντικρουόμενες. Ένα βασικό λάθος που έκαναν οι Βρετανοί ήταν ότι είχαν επιτρέψει σε αρκετά πρόσωπα να ενημερωθούν για την αποστολή και το όνομα του επικεφαλής της, πριν αναχωρήσουν. Όταν η αρχική ομάδα Τσιγάντε (αποτελούμενη από εκείνον και ακόμη εννέα άτομα) έφτασε στην Ελλάδα, μεταφέροντας μάλιστα ένα τεράστιο χρηματικό ποσό χρυσών λιρών που προοριζόταν για τη στήριξη του έργου της, πολλοί θα μπήκαν ασφαλώς σε μεγάλο πειρασμό. Ο κύκλος του Τσιγάντε μέσα στην οργάνωση ολοένα και διευρυνόταν, περιλαμβάνοντας –άκριτα- ακόμη και εφήμερες, νεανικές γυναικείες παρουσίες. Μεταξύ των πολλών που σχολιάζονταν ήταν και η εξωσυζυγική του ζωή, αφού όντας λάτρης του ωραίου φύλου, παρορμητικός και ενθουσιώδης, ο Τσιγάντες είχε συνάψει μία τουλάχιστον σταθερή σχέση. Είναι χαρακτηριστικό ότι την παραμονή του θανάτου του, όπως αναφέρει ο Λεωνίδας Παρίσης (αστυνομικός και στέλεχος του ΜΙΔΑ που ήταν υπεύθυνος για την ασφάλεια του Τσιγάντε) ο ταγματάρχης είχε διανυκτερεύσει στο σπίτι της Ελβετίδας ερωμένης του (ονόματι Μαλού) στο Κολωνάκι, επί της οδού Αλωπεκής 2. Ο Τσιγάντες, όταν το τελευταίο πρωί της ζωής του έφτασε στην Πατησίων 86, είχε εξασφαλίσει τη συμμετοχή αρκετών σημαντικών προσώπων σε ένα σχεδιαζόμενο από καιρό «Εθνικό Συμβούλιο» (ενοποίηση όλων των αντιστασιακών δυνάμεων), το οποίο και ήταν ο ευσεβής πόθος του Κανελλόπουλου. Θα ρύθμιζε απλώς τις τελευταίες λεπτομέρειες, καθώς η πρώτη συνάντηση των μελών του Συμβουλίου είχε καθοριστεί για την αμέσως επόμενη ημέρα. Κάτι βεβαίως, που ουδέποτε έγινε πραγματικότητα...
(*) Καραμπινιερία: Ιταλική Στρατιωτική Αστυνομία.

**11/1/2024, 11:27**

Ο Τσιγάντες –πανέξυπνος και διορατικός- είχε προνοήσει να ζητήσει επίμονα και να πάρει μαζί του, κάποιο επίσημο «διαπιστευτήριο» της αποστολής του. Ο ίδιος ο Κανελλόπουλος, ανταποκρινόμενος στο αίτημα, φρόντισε να του χορηγήσει μία υπογεγραμμένη βεβαίωση ότι του είχε ανατεθεί η εντολή δημιουργίας κατασκοπευτικού δικτύου από την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση. Παράλληλα, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης υπέγραψε μία πλαστή διαταγή πως δήθεν τον μετέθετε ως στρατιωτικό ακόλουθο στην Τεχεράνη, έτσι ώστε η εξαφάνισή του από το Κάιρο να μην κινήσει υποψίες. Πριν οι άνδρες της ομάδας Τσιγάντε αναχωρήσουν για την Ελλάδα, εκπαιδεύτηκαν κατάλληλα -και επί δίμηνο- σε μυστική τοποθεσία της Μέσης Ανατολής. Ο Τσιγάντες αφέθηκε από τους Βρετανούς να διαλέξει ο ίδιος τους συνεργάτες του και εν συνεχεία ο Κανελλόπουλος παραχώρησε τη σχετική (ουσιαστικά ήταν τυπική) έγκριση της κυβέρνησης, αφού οι Άγγλοι αποφάσιζαν και οι Έλληνες αποδέχονταν. Επιπρόσθετα, τους παραχωρήθηκε πλούσιος εξοπλισμός (υλικά δολιοφθορών, ασύρματοι, όπλα και πυρομαχικά) όπως και ο πακτωλός των λιρών, που προοριζόταν για την υλοποίηση των αντιστασιακών τους στόχων. Παρόλα αυτά, όταν ο Τσιγάντες ξεκίνησε σειρά επαφών (πολιτικής προσέγγισης) με τα πρόσωπα που του είχε υποδείξει ο Κανελλόπουλος, συνάντησε έναν αναπάντεχο και έντονο αρνητισμό. Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαριστεί πως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, θεωρώντας ότι το καθαρά επιχειρησιακό σκέλος της αποστολής δεν ήταν πολύ επιβαρυντικό, πήρε την πρωτοβουλία να αναθέσει εκείνος –δίχως οι Βρετανοί να το έχουν ζητήσει- στον Τσιγάντε το έργο της δημιουργίας ενός ενιαίου αντιστασιακού μετώπου («Κέντρο Συντονισμού») στην κατεχόμενη Ελλάδα. Ωστόσο, κανείς από όσους προσέγγισε είτε προσωπικά ο ίδιος ο Τσιγάντες (υπολογίζονται σε περίπου 40 άτομα) είτε οι συνεργάτες του (που μίλησαν σε -άνω των- εκατό ανθρώπους) έδειξε τη διάθεση συνεργασίας. Αποτέλεσμα ήταν ο ταγματάρχης (και εδώ, πιθανόν να εντοπίζεται το πρώτο του, βασικό σφάλμα) αντί να ενημερώσει άμεσα τη Μέση Ανατολή και να αναμένει νέες οδηγίες, όπως θα ήταν το πιο λογικό, προχώρησε σε επικίνδυνη διεύρυνση των επαφών του, παράλληλα με τις επιχειρήσεις δολιοφθοράς κλπ σχεδιασμούς, που του είχε αναθέσει το Βρετανικό Ναυτικό. Αυτές ήταν η φυγάδευση Βρετανών στρατιωτικών, η κατασκευή μυστικής βάσης για την προσόρμιση συμμαχικών σκαφών και υποβρυχίων και –το πλέον βασικό- η καταστροφή της διώρυγας της Κορίνθου, αλλά και η κατασκοπεία και διαβίβαση (τηλεγραφικών και ταχυδρομικών) πληροφοριών μέσω Σμύρνης.

Εφημερίδα 'Ελευθερία', φύλλο της 14ης Φεβρουαρίου 1945.

Ασυγχώρητες απροσεξίες...

Το ότι οι σύντροφοι του Τσιγάντε περιέπεσαν σε σειρά σφαλμάτων είναι δεδομένο, σύμφωνα πάντα με τις μαρτυρίες των πρωταγωνιστών της δραματικής αυτής υπόθεσης. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ακόμη και το τελευταίο καταφύγιο –στο οποίο ο Τσιγάντες δολοφονήθηκε- δηλαδή η υπόγεια γκαρσονιέρα της πολυκατοικίας επί της Πατησίων, είχε μετατραπεί –πλην της χρήσης του ως «αποθήκης» της οργάνωσης- περίπου σε χώρο... αισθηματικών συναντήσεων (!) Δυστυχώς κάποιοι από τους νεαρούς συνεργάτες του ΜΙΔΑ δεν περιορίστηκαν στα κατασκοπευτικά τους καθήκοντα, αλλά υπέκυψαν στον πειρασμό να συνάψουν ερωτικούς δεσμούς με διάφορες κοπέλες. Οι σχέσεις αυτές ήταν λίαν επικίνδυνες, αφού στην Αθήνα υπήρχαν ορισμένες γυναίκες που υπηρετούσαν σαν μυστικοί πράκτορες των κατοχικών αρχών. Μία τουλάχιστον από αυτές εντοπίστηκε μετά την Απελευθέρωση (βλέπε δημοσίευμα) και η δράση της σχετίστηκε με την υπόθεση. Κάποιες γυναίκες λοιπόν, είχαν μυηθεί στην οργάνωση και πιθανώς γνώριζαν που βρίσκονταν οι «γιάφκες» της. Το γεγονός αυτό κίνησε εύλογες απορίες, όταν έγινε γνωστό και ίσως εκεί να έχουν τις «ρίζες» τους τα κίνητρα όποιου (;) ή και όποιων πρόδωσαν. Γιατί ο Τσιγάντες, αν όχι ονομαστικά ο ίδιος τουλάχιστον η δράση του, προδόθηκε.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**12/1/2024, 14:46**

Εφ. Ελευθερία, φ. 21-3-1945

Ο Τσιγάντες επιλέχθηκε από τους Άγγλους ως ο πλέον κατάλληλος για να πραγματοποιήσει μία σειρά από ενέργειες δολιοφθοράς, κυριότερη των οποίων θεωρούσαν το «μπλοκάρισμα» του Ισθμού της Κορίνθου. Οι λόγοι ήταν προφανείς. Μετά το κλείσιμο της διώρυγας οι Γερμανικές πλωτές εφοδιοπομπές προς τη Βόρειο Αφρική (με σκοπό την ενίσχυση των Άφρικα Κορπς του -συνεχώς επελαύνοντα- στρατάρχη Ρόμελ) θα γίνονταν πολύ περισσότερο ευάλωτες από τη δράση του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, όπως και της Βασιλικής Αεροπορίας (RAF). Διότι δεν θα είχαν τη δυνατότητα να διέλθουν μέσω του Κορινθιακού και θα υποχρεώνονταν να πραγματοποιούν τον περίπλου της Πελοποννήσου. Αφού η ομάδα Τσιγάντε εκπαιδεύτηκε μυστικά και για περίπου δύο μήνες, οι σαμποτέρ (συνολικά δέκα άνδρες) επιβιβάστηκαν στο αγγλικό υποβρύχιο Πρωτεύς (που ναυλοχούσε στη βάση του Τελ Αβίβ) το οποίο, υπό τις ευλογίες του Πατριάρχη Ιεροσολύμων, αναχώρησε από το λιμένα της Βηρυτού στις 7 μ.μ. της 24^ης Ιουλίου 1942. Μαζί τους, τα μέλη της αποστολής έφερναν είδη εκστρατείας, εκρηκτικούς μηχανισμούς, τρεις ασυρμάτους, τρόφιμα βάρους 1,5 τόνου και τα «χρήματα ασφαλείας» (12.250 χρυσές λίρες Αγγλίας). Κυβερνήτης του σκάφους-το γράφω για την ιστορία- ήταν ο πλωτάρχης Αλεξάντερ.

Εφ. Ελευθερία (φ. 24-11-1946)

Τα αρχικά μέλη της αποστολής ΜΙΔΑΣ614.

Εκτός του ταγματάρχη Γιάννη Τσιγάντε στην αποστολή μετείχαν οι εξής: Λοχαγός Παναγιώτης Ρογκάκος, υπίλαρχος Αφεντάριος Μαρασλής, έφεδρος υπίλαρχος Βασίλειος Ζακυνθινός (γνωστός με το ψευδώνυμο «Μίκης»), ανθυπολοχαγός Φώτης Μανωλόπουλος, ανθυπασπιστής Δημήτρης Γυφτόπουλος, ανθυπασπιστής Σπύρος Κώτσης, ο ασυρματιστής Κώστας Ρούσσος και ένας ιδιώτης (που ήταν πράκτωρ της Αγγλικής Ιντέλιτζενς Σέρβις, ο Μίλτος Γιαννακόπουλος («Αριστείδης»). Την τελευταία στιγμή προστέθηκε ένας δεύτερος ασυρματιστής, ο Ιωάννης Μωραΐτης.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**16/1/2024, 11:58**

Οι δέκα Έλληνες σαμποτέρ αποβιβάστηκαν σε μία ερημική ακτή της Μάνης τη νύχτα της 1^ης προς τη 2^α Αυγούστου του 1942, ύστερα από ταξίδι επτά ημερών. Προηγούμενα είχαν κάνει μία στάση για λίγα 24ωρα στη Μέση Ανατολή, όπου η παρουσία τους επισημάνθηκε (2^ο σοβαρό σφάλμα στο σχεδιασμό της αποστολής τους). Το υποβρύχιο τους άφησε στον όρμο Νύμφη, νοτίως του Γυθείου. Το πρωί ο Μωραΐτης έστειλε σήμα στο Κάιρο, που ανέφερε ότι «όλα επήγαν καλά». Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε να μεταβούν στην Αθήνα από ξηράς, ωστόσο κάτι τέτοιο κρίθηκε ανεδαφικό, λόγω των κινδύνων που ελλόχευαν. Αφού λοιπόν πρώτα φρόντισαν να κρύψουν καλά τα υλικά που μετέφεραν αναζητώντας ασφαλείς κρύπτες στις γύρω ερημικές σπηλιές, επιβιβάστηκαν σε δύο πλεούμενα, που είχαν ενταχθεί στην επιχείρηση. Το ιστιοφόρο Αγία Παρασκευή του μυημένου Κούλη Σιδέρη φόρτωσε μόνο τρεις, τους Μανωλόπουλο, Γυφτόπουλο και Μωραΐτη. Στο –βενζινοκίνητο- σκάφος του πλοιάρχου Πολυχρόνη Λεωτσάκου ανέβηκαν όλοι οι υπόλοιποι, έχοντας μαζί τους φορτίο 9.000 λιρών και ενός ασυρμάτου. Λίγες όμως στιγμές πριν αναχωρήσουν συνάντησαν κάποιον άγνωστο που τους παρακάλεσε να ρυμουλκήσουν τη βαρκούλα του ( με την οποία μετέφερε χαρούπια) μέχρι τον Άγιο Γεώργιο του Κερατσινίου. Ο Τσιγάντες, λες και του ήρθε η... επιφοίτηση, αποφάσισε ξαφνικά να ανεβούν όλοι στη μικρή βαρκούλα, πιστεύοντας πως εκείνη θα περνούσε απαρατήρητη, σε αντίθεση με το σκάφος του Λεωτσάκου. Αυτή του η έμπνευση, τους έσωσε!

Οι Ιταλοί γνώριζαν...

Αφού για λόγους ασφάλειας παρέμειναν κρυμμένοι επί δεκαήμερο, οι άνδρες του ΜΙΔΑ614 ξεκίνησαν τελικά για τον Πειραιά στις 4 μ.μ. της 11^ης Αυγούστου. Ο Τσιγάντες με τους υπόλοιπους έξι κατέβηκαν δίχως την παραμικρή ενόχληση από τη βαρκούλα και πήραν μαζί τους τα σακίδια με τις λίρες, κρυμένες μέσα σε κοφίνια. Στο βενζινόπλοιο του Λεωτσάκου είχαν αφήσει τον ασύρματο και δύο μπαταρίες. Αφού χωρίστηκαν ώστε να μη δώσουν στόχο, κατευθύνθηκαν στην πρωτεύουσα και κατάλυσαν ο καθένας όπου είχε κανονιστεί από πριν.

Η τύχη του Λεωτσάκου.

Όταν το σκάφος του Λεωτσάκου προσορμίστηκε στο «Ρολόι» του Πειραιά, ένοπλοι Ιταλοί καραμπινιέροι πήδησαν πάνω και ακινητοποίησαν ολόκληρο το πλήρωμα. Ακολούθως τους επιβίβασαν σε ένα κλειστό καμιόνι και τους μετέφεραν στην Καραμπινιερία Πειραιά, που έδρευε στην Κοκκινιά. Ο καπετάνιος υποβλήθηκε σε πολύ σκληρή ανάκριση, κατά την οποία αντιλήφθηκε πως οι Ιταλοί είχαν πληροφορηθεί την άφιξη της ομάδας Τσιγάντε. Εν συνέχεια καθώς έκανε τον ανήξερο, τον βασάνισαν ανηλεώς, όμως ο γενναίος άνδρας άντεξε και δεν παραδέχτηκε το παραμικρό. Έχοντας όμως την επιπλέον αγωνία μη τυχόν ανακαλυφθεί ο ασύρματος που είχε μείνει στο σκάφος, ο Λεωτσάκος προφασίστηκε την ανάγκη να ‘ασφαλίσει’ τη μηχανή του βενζινοπλοίου. Με αυτό το πρόσχημα οι Ιταλοί πείστηκαν να του επιτρέψουν να επιστρέψει στο λιμάνι (φρουρούμενος φυσικά) όπου ο πλοίαρχος, χωρίς να γίνει αντιληπτός και ενώ –δήθεν-κλείδωνε τη μηχανή, κατάφερε ευτυχώς να απαλλαγεί από τον ασύρματο ρίχνοντάς τον στη θάλασσα. Ωστόσο αργότερα οι καραμπινιέροι τον πήγαν στο Γύθειο και εντόπισαν το ακριβές σημείο που είχαν αποβιβαστεί οι Έλληνες αξιωματικοί. Γνώριζαν λοιπόν και τον τόπο της αποβίβασης αλλά και το χρόνο της άφιξης της ομάδας. Κάποιος ή κάποιοι τους είχαν ήδη ενημερώσει... Η τύχη του αποφασισμένου για όλα Λεωτσάκου είχε κριθεί. Παραπέμφθηκε σε στρατοδικείο και -καταδικασθείς σε 20ετή φυλάκιση- μεταφέρθηκε κρατούμενος στην Ιταλία.

Η Αγία Παρασκευή.

Το μικρό ιστιοφόρο του Σιδέρη (με τους Μανωλόπουλο, Μωραΐτη και Γυφτόπουλο) έφτασε -μετά από ταξίδι οκτώ ημερών- δίχως ιδιαίτερα προβλήματα στον Πειραιά και οι άνδρες αποβιβάστηκαν στη Φρεατίδα, παίρνοντας μαζί τους δύο ασυρμάτους που μετέφεραν και τις υπόλοιπες λίρες. Όσον αφορά αυτές τις τελευταίες, αργότερα ο Τσιγάντες πήρε, συγκεντρώνοντας όλο το ποσό, στην κατοχή του τις λίρες, συνολικά 12.000. Μόνο 250 λίρες δεν άλλαξαν χέρια, καθώς –σύμφωνα με το πόρισμα του 1946- παρέμειναν στη ζώνη του «Αριστείδη», που αρνήθηκε να τις παραδώσει στον αρχηγό του.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**17/1/2024, 14:58**

Ο Τσιγάντες ευθύς μόλις έφτασε στην Αθήνα βάλθηκε με ζήλο να συστήσει τους τομείς δράσης του σχεδίου που είχε αναλάβει. Έφτιαξε ένα ολόκληρο ειδικό επιτελείο για τους συνεργάτες του (που βαθμηδόν έγιναν πολλοί περισσότεροι από την αρχική ομάδα) ιδρύοντας τρία γραφεία πληροφοριών. Τη διεύθυνσή τους ανάθεσε σε έμπειρους αξιωματικούς. Επιτελάρχης ορίστηκε ο συνταγματάρχης Μιχάλης Αντωνόπουλος, ενώ σε θέσεις ευθύνης τοποθέτησε, μεταξύ άλλων, τον αντισυνταγματάρχη Νικόλαο Δημοτάκη (με το ψευδώνυμο «συνταγματάρχης Ω»), τον ταγματάρχη Σπύρο Μαλασπίνα (έναν από τους δύο συνεργάτες που βρέθηκαν δίπλα του στις τελευταίες στιγμές της ζωής του), τον ταγματάρχη Μενέλαο Παντελίδη και τους λοχαγούς Διονύση Βέρο, Αχιλλέα Παυλίδη. Ο Δημοτάκης ήταν παράλληλα επικεφαλής του ΙΙ γραφείου και αρχηγός της μυστικής οργάνωσης «Πλούτων». Στα τέλη Οκτωβρίου του 1942 έφτασαν με υποβρύχιο στην Κύμη Ευβοίας δύο επιπλέον ασυρματιστές, οι Θεόδωρος Λιάκος και Ματθαίος Ανδρόνικος όπως και ο ανθυπίλαρχος Μαρασλής, του οποίου τη θέση στην αρχική ομάδα είχε πάρει ο Μωραΐτης.
Τίποτε δεν πήγε καλά...
Οι λίρες που είχαν μαζί τους οι Έλληνες κατάσκοποι αποτελούσαν έναν μεγάλο πειρασμό για πολλούς. Επιπλέον, τα νεαρότερα στελέχη παρασύρθηκαν σε άσκοπες επιδείξεις εντυπωσιασμού. Κοπέλες που προσέγγισαν άρχισαν να έχουν γνώση πάνω σε πράγματα που θα έπρεπε να παραμένουν κρυφά. Κομπασμοί και ανεύθυνες συμπεριφορές δεν έλειψαν, στο σύντομο μάλιστα διάστημα που μεσολάβησε από την άφιξη των μελών της οργάνωσης έως και το πικρό τέλος του αρχηγού της. Ο «Μπάρμπας», όπως ήταν το συνωμοτικό του ψευδώνυμο, γρήγορα έχασε το στενό έλεγχο της κατάστασης καθώς, εκτός των σχεδιασμών για δολιοφθορές, είχε επωμισθεί επιπλέον το βάρος για τη δημιουργία του «Κέντρου Συντονισμού». Οι δύο επικεφαλής της οργάνωσης Θέρος, υψηλόβαθμοι αξιωματικοί Κιτριλάκης και Δόβας –τους οποίους προσέγγισε για συνεργασία- τον απέφευγαν συστηματικά. Ο ίδιος πάντως, όντας συγκεντρωτικός και σε αντίθεση με τις φήμες που διέδιδαν ορισμένοι, γνώριζε να κρατάει το στόμα του κλειστό. Κάτι που, δυστυχώς όπως φάνηκε γρήγορα, δεν έπρατταν αρκετοί άλλοι... Παράτολμα σχέδια όπως αυτό που είχε εισηγηθεί ο Γυφτόπουλος, δηλαδή τη δολοφονία του ανώτατου εν Ελλάδι κατοχικού Ιταλού διοικητή στρατηγού Τζελόζο, του Λογοθετόπουλου, του Γκοτζαμάνη και άλλων στελεχών των δοσιλογικών κυβερνήσεων εγκαταλείφθηκαν. Το σαμποτάζ του Ισθμού καθυστερούσε, λόγω έλλειψης εφοδίων. Οι επαφές του με πλήθος βαθμοφόρων δεν καρποφόρησαν, παρά την έγγραφη βεβαίωση με την υπογραφή του Κανελλόπουλου την οποία είχε πάντοτε μαζί του. Εκτός από την αμέριστη συμπαράσταση του αρχηγού της Αστυνομίας Άγγελου Έβερτ (1894-1970)[*], ο οποίος τον προμήθευσε με μία πλαστή ταυτότητα αξιωματικού της Ασφάλειας, αλλά και του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού (1891-1949) που ανταποκρίθηκε με θέρμη στις προτάσεις αντίστασης, ουδείς άλλος προσχώρησε στην οργάνωση. Ο (βασιλιάς) ΜΙΔΑΣ, που -σύμφωνα με τη μυθική παράδοση- ότι έπιανε μετατρέπονταν σε χρυσό, φάνηκε ότι δεν είχε φέρει τύχη στον υπ’ αριθμό 614 σαμποτέρ, που βέβαια ήταν ο ίδιος ο Τσιγάντες.

[*] Πρόκειται για τον πατέρα του πολιτικού Μιλτιάδη Έβερτ (1939-2011).

**18/1/2024, 11:05**

Παρά τα όσα αναφέρονται σε έκθεση του υποστρατήγου Στέφανου Δούκα (η οποία δημοσιεύθηκε στις 27 Ιανουαρίου 1946), ο Τσιγάντες πρόλαβε, παρά τις τόσες αντιξοότητες που συνάντησε να συνεισφέρει σημαντικά στην αποστολή –την καθαρά δολιοφθοράς κλπ ενεργειών- που του είχε ανατεθεί. Στην έκθεση αυτή, όπως και στο πόρισμα Κοκορέτσα, θα έχουμε την ευκαιρία να ανατρέξουμε, αργότερα. Ο Τσιγάντες λοιπόν, αφού πρώτα συγκέντρωσε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, σκόπευε να ανατινάξει κάποιο σκάφος εντός του Ισθμού της Κορίνθου, έτσι ώστε να διακοπεί η κυκλοφορία μέσω της διώρυγας, κάτι που θα ζημίωνε σημαντικά την ενίσχυση του Γερμανού στρατάρχη Ρόμελ στη Βόρειο Αφρική. Μάλιστα ζήτησε και του προμήθευσαν από τη Μέση Ανατολή, ειδικούς εκρηκτικούς μηχανισμούς («χελώνες») οι οποίοι θα τοποθετούνταν στα ύφαλα του πλοίου.

Το εγχείρημα, στο οποίο τους συνέδραμε η Παγώνα Μίχα, θα αναλάμβαναν να φέρουν σε πέραν οι Ζακυνθινός και Γυφτόπουλος. Προκειμένου να προετοιμαστούν οι δύο άνδρες, κρύφτηκαν σε ένα εκκλησάκι του Αγίου Χαραλάμπους, πλησίον του χωριού Καλαμάκι. Ωστόσο, πριν ξεκινήσουν την επιχείρηση ένα σήμα που έφτασε από το Κάιρο τους καλούσε να αναβάλουν το σχέδιο, καθώς οι μηχανισμοί είχαν κριθεί ανεπαρκείς. Αργότερα τους έστειλαν νέες μαγνητικές «χελώνες» τις οποίες και τοποθέτησαν, όμως οι Γερμανοί ξεκίνησαν έρευνες και έτσι δεν χρειάστηκε το σαμποτάζ, αφού η πλεύση σκαφών μέσω της διώρυγας διακόπηκε υποχρεωτικά. Αξιοσημείωτο είναι πάντως ότι ο Ισθμός δεν γλύτωσε, καθώς τον έκλεισαν οι ίδιοι οι ναζί αποχωρώντας από την Ελλάδα στα τέλη του 1944, τινάζοντάς τον στον αέρα!

Επιπρόσθετα, ο Τσιγάντες πιστώνεται με δύο πολύ σημαντικές αντιστασιακές ενέργειες. Όταν οι Γερμανοί το φθινόπωρο του ’42 θέλησαν να επιβάλλουν την υποχρεωτική επιστράτευση Ελλήνων εργατών (ουσιαστικά σκλάβων) που θα αποστέλλονταν στη Γερμανία, ο Τσιγάντες πρωτοστάτησε στην οργάνωση μεγάλου (πάνδημου) συλλαλητηρίου στην Αθήνα, το οποίο και υποχρέωσε σε υπαναχώρηση τους κατακτητές.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ

**22/1/2024, 09:35**

Στους Αμπελοκήπους και επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, στην ‘καρδιά’ δηλαδή της Αθήνας λειτουργούσε από την προπολεμική κιόλας εποχή, το Εμπειρίκειο σωφρονιστήριο εφήβων, το οποίο οι κατακτητές μετέτρεψαν σε γυναικεία φυλακή. Το φθινόπωρο του ’42 ως διευθύντρια του ιδρύματος υπηρετούσε η γενναία χήρα Άρτεμις Πετράντη, Μικρασιατικής καταγωγής και απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1929). Μεταξύ των φυλακισμένων τότε γυναικών ήταν και η νεαρή Καίτη Αντωνοπούλου, κόρη του Κώστα Αντωνόπουλου, ιδιοκτήτη μίας πολυκατοικίας στα Εξάρχεια όπου στεγαζόταν ένα από τα κρησφύγετα του Τσιγάντε. Μυημένη στην οργάνωση ΜΙΔΑΣ614, η Αντωνοπούλου έπρεπε με κάθε τρόπο να φυγαδευτεί, διότι αν η Γκεστάπο την επισήμαινε ως κατάσκοπο ήταν αμφίβολο να αντέξει στα βασανιστήρια που θα την υπέβαλαν. Ο Τσιγάντες ανάθεσε σε μία αγγλίδα σύνδεσμο του δικτύου του, την Τίτα Άλμποτ, να προσεγγίσει τη διευθύντρια των φυλακών. Πράγματι, η Άλμποτ κατάφερε να μιλήσει στην Πετράντη σχετικά με την Αντωνοπούλου, κατά τη διάρκεια μίας συνάντησης στην οικία του γλύπτη Βάσου Φαληρέα. Ακολούθως ο ίδιος ο Τσιγάντες συνάντησε μυστικά την 40χρονη γυναίκα και της πρότεινε μεγάλη χρηματική ανταμοιβή για να δεχτεί να συμμετάσχει στο σχέδιο απόδρασης της Αντωνοπούλου. Εκείνη, προσβληθείσα, απέκρουσε την πρόταση, αλλά ο Τσιγάντες, γνωρίζοντας ότι ήταν βαθιά θρησκευόμενη, επανήλθε στοχεύοντας στις Χριστιανικές της αρχές και τελικά την έπεισε. Η Πετράντη το μόνο που ζήτησε ήταν να προστατευτούν τα δύο της παιδιά –τα οποία μεγάλωνε μόνη της- και να πάρει μαζί της μία ακόμη έγκλειστη κοπέλα, τη Χριστίνα Γάσπαρη, η οποία ήταν η γραμματέας αλλά και μνηστή του φιλέλληνα Βρετανού διπλωματικού υπαλλήλου Θωμά Μπόμαν.

Η απόδραση σε σχέδιο αγνώστου καλλιτέχνη (Πηγή: Τα Αθηναϊκά)

Κάτω από τη «μύτη» των Ιταλών!

Στις 12 Νοεμβρίου 1942 το σχέδιο απόδρασης με κωδική ονομασία «Εμπειρίκειο» τέθηκε σε εφαρμογή. Υπό την κάλυψη του Έβερτ και με τη συμμετοχή δύο ανδρών του κατασκοπευτικού δικτύου (ήταν οι αγωνιστές Αριστείδης Παπαδάκης και Παναγιώτης Γιαννακόπουλος) που υποτίθεται ότι ήταν Ιταλοί καραμπινιέροι με πολιτική αμφίεση οι τρεις γυναίκες εγκατέλειψαν τη φυλακή και επιβιβάστηκαν σε όχημα που θα μετέφερε τις Αντωνοπούλου και Γάσπαρη στην οδό Μέρλιν[*], προκειμένου να υποβληθούν σε συμπληρωματική ανάκριση. Μετά από τρεις μήνες η Πετράντη και τα δύο της τέκνα έφταναν στην ασφάλεια του Καΐρου, όπου με οδύνη πληροφορήθηκαν τα νέα για το τέλος του σωτήρα τους.

Μία περήφανη ελληνίδα.

Η Πετράντη (φώτο) ήταν το μικρότερο από τα τέσσερα παιδιά του σπουδαίου αγιογράφου Ράλλη Πετράντη και εγγονή του Ιωάννη Πετράντη, καθηγητή αρχαιοελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα. Η Άρτεμις γεννήθηκε στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας, το 1903. Το 1912 η οικογένειά της μετοίκησε στην Ελλάδα και η κοπέλα αποφοίτησε από το Γυμνάσιο «Παλλάς Αθηνά», ενώ εξελίχθηκε σε μία έντονη προσωπικότητα με φιλελεύθερες πολιτικές αρχές, αλλά και βαθιές θρησκευτικές καταβολές. Έκανε δύο γάμους, με τον Μυτιληνιό Βασίλειο Πατσούρα αρχικά (από τον οποίο γεννήθηκε ο γιος της, Όθων –ο οποίος έκανε οικογένεια και έζησε στην Αυστραλία) και ακολούθως με τον Κρη διευθυντή της Μαρασλείου Σχολής, Γεώργιο Τζομπανάκη, με τον οποίο απέκτησε την κόρη της Κυριακή (Κική). Δικηγόρος έως το 1937, έδωσε κατόπιν επιτυχείς εξετάσεις σε διαγωνισμό για τη θέση της διευθύντριας των γυναικείων φυλακών Αβέρωφ. Ήταν μάλιστα η πρώτη γυναίκα στα χρονικά, που καταλάμβανε ανώτερη θέση στο ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα. Αργότερα (Ιούλιος του 1944) καταδικάστηκε ερήμην –από Έλληνες δικαστές- σε ειρκτή πέντε ετών, για τη συμμετοχή της στην απόδραση των δύο κοριτσιών. Υπηρέτησε ως ανθυπολοχαγός στο Υπουργείο Δικαιοσύνης της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης στη Μέση Ανατολή και το Νοέμβριο του ’44 επέστρεψε στην Αθήνα. Τον επόμενο χρόνο αποκαταστάθηκε στα καθήκοντά της ως διευθύντρια, όπου και παρέμεινε μέχρι τη συνταξιοδότησή της, στα 1967. Ουδέποτε κατάφερε να αποκτήσει δικό της σπίτι.

[*] Στεγαζόταν εκεί το αρχηγείο της μισητής Γκεστάπο των Αθηνών, ένα αληθινό κολαστήριο όπου μαρτύρησαν εκατοντάδες Έλληνες πατριώτες.

**23/1/2024, 10:56**

Το έργο του Τσιγάντε στην κατεχόμενη, λοιπόν, χώρα μόνο αμελητέο δεν ήταν. Και, εάν ο Κανελλόπουλος δεν τον είχε «επιβαρύνει» με μία σειρά επαφών προκειμένου να επιτευχθεί η ομόνοια και η σύμπραξη μεταξύ όσων ήταν διατεθειμένοι η και το έκαναν ήδη, να πάρουν μέρος στην ένοπλη πάλη κατά των κατακτητών, τότε μπορεί να είχε γλυτώσει τη ζωή του. Όπως είδαμε και θα περιγράψουμε αναλυτικά, ο θάνατος του είχε στήσει ‘καρτέρι’ περισσότερες από μία (τη μοιραία) φορές.

Οικία Προεστοπούλου: Εδώ κρυβόταν -και παραλίγο να παγιδευτεί- ο Τσιγάντες, τον Οκτώβριο του 1942.

Στο σύντομο, όμως χρόνο που πρόλαβε να δράσει, ο Τσιγάντες κατόρθωσε τα εξής: Να δημιουργήσει μυστική βάση στα ανατολικά παράλια της Εύβοιας ώστε να φτάνουν εκεί με ασφάλεια τα συμμαχικά σκάφη, προκειμένου είτε να αποβιβάσουν άνδρες, όπλα, τρόφιμα, καύσιμα και πολεμοφόδια, ή απλά να ανεφοδιαστούν. Θεμελίωσε επιτελικά γραφεία δικτύου πληροφοριών μεγάλης έκτασης, οργάνωσε ταχυδρομική υπηρεσία με επικεφαλής το λοχαγό Νικόλαο Χουρμούζη και συνέλεγε παντός είδους χρήσιμη πληροφορία, την οποία ανά πάσα στιγμή, μέσω των πέντε θαρραλέων νεαρών ασυρματιστών του, διοχέτευε απευθείας στους συμμάχους.

Εκείνα τα ατρόμητα παλικάρια, που σχεδόν όλοι (πλην ενός, ο οποίος πρόλαβε να διασωθεί) έδωσαν το αίμα και την ίδια τους την ύπαρξη στον αντιστασιακό σκοπό, ήταν οι εξής: Θεόδωρος Λιάκος, 19 ετών από το Γρίμποβο Άρτας, Κωνσταντίνος Ρούσσος (φοιτητής, 22 ετών), Μάριος Δανιηλίδης, 26 ετών από τη Νέα Σμύρνη, ο 20χρονος Μυκονιάτης Ματθαίος Ανδρόνικος και ο μόνος που επέζησε, ο Ιωάννης Μωραΐτης (διέφυγε έγκαιρα στη Μέση Ανατολή, ενώ επέστρεψε ξανά στην Ελλάδα με νέα αποστολή, το χειμώνα του ’43). Συντονιστής της ομάδας τους ήταν ένας 28χρονος συνεργάτης του ΜΙΔΑ, ο ριψοκίνδυνος δικηγόρος Κωνσταντίνος Μπούρας. Χάρις σε αυτούς, το Συμμαχικό Στρατηγείο του Καΐρου ενημερώθηκε για τις ακριβείς θέσεις των εχθρικών στρατευμάτων στη χώρα μας, για τις κινήσεις τους, για τη σύνθεση του προσωπικού τους, σχετικά με τις οδούς, τον τρόπο και τη συχνότητα του ανεφοδιασμού, όπως και για τον αριθμό των μελών τους. Πιο συγκεκριμένα και όπως επισημαίνει σε μαρτυρία του ο Σπύρος Κωτσής, σημαίνον στέλεχος της Οργάνωσης ΜΙΔΑΣ614 και ο αρχηγός της μετά το θάνατο του Τσιγάντε, το καλοκαίρι του 1942, λίγο αφότου ο Ρόμμελ είχε εκπορθήσει το Τομπρούκ απειλώντας άμεσα και την Αίγυπτο πριν τελικά αναχαιτιστεί έξω από την Αλεξάνδρεια, στην Ελλάδα βρίσκονταν 13 Γερμανικές και 11 Ιταλικές μεραρχίες.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**31/1/2024, 10:09**

Το μεσημέρι της 14^ης Ιανουαρίου του 1943 ο Τσιγάντες εργαζόταν στη γκαρσονιέρα της Πατησίων, με στόχο να διευθετήσει τις τελευταίες λεπτομέρειες για την κρίσιμη συνάντηση, όπως είπαμε, της επόμενης ημέρας. Σε αυτήν, είχε πετύχει με πολύ κόπο, να εξασφαλίσει τη συμμετοχή σημαντικών προσώπων με επιρροή στην κοινή γνώμη. Μεταξύ αυτών ήσαν οι Θεμιστοκλής Τσάτσος, Γεώργιος Παπανδρέου, Αλέξανδρος Σβώλος, καθώς και ο Μητροπολίτης Καρυστίας Παντελεήμων («παππούς») ενώ ο Αρχιεπίσκοπος ήταν δηλωμένος πάντα στο πλευρό του και επίσης ο Έβερτ (ο οποίος είχε μυήσει στην οργάνωση και το διοικητή της Ασφάλειας Αθηνών, Τσαγκλή) τον κάλυπτε πλήρως. Παρόλα αυτά, σε προγενέστερη μυστική επιστολή του προς τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κανελλόπουλο, ο Τσιγάντες φέρεται να ήταν απογοητευμένος για τη μη ανταπόκριση των περισσοτέρων από τα πρόσωπα που είχε προσεγγίσει. Ως εκ τούτου έδειχνε απαισιόδοξος σχετικά με την προοπτική της δημιουργίας ενός ενιαίου αντιστασιακού μετώπου, χάριν του έθνους. Ένα επιπλέον σημείο που πρέπει να μην αγνοηθεί είναι το γεγονός ότι ο αρχηγός του ΜΙΔΑ εξέφραζε –στην προαναφερόμενη επιστολή- την πικρία του για διάφορες παρεμβάσεις (ποιών, άραγε;) που θεωρούσε πως «δυναμίτιζαν» τις κινήσεις του.

Το χρονικό της εμπλοκής...

Γύρω στις 1 μ.μ. ο Τσιγάντες έδωσε εντολή στο «Μίκη» να μεταβεί σε κάποια εξωτερική δουλειά. Ωστόσο ο Ζακυνθινός επέστρεψε άμεσα στο κρησφύγετο αναφέροντας πως έξω υπήρχαν κάποιοι με πολιτικά που είχαν «μπλοκάρει» την πολυκατοικία. Ήταν καραμπινιέροι, σταλμένοι από την Ιταλική διοίκηση προκειμένου να διαπιστώσουν εάν η τηλεφωνική καταγγελία μίας αγνώστου ευσταθούσε. Η γυναικεία φωνή που είχε καλέσει το Ιταλικό Φρουραρχείο (σ.σ. το τηλέφωνο αυτό δεν ήταν γνωστό στο κοινό) με τον Ιταλομαθή Έλληνα χωροφύλακα Γαλάτη να σηκώνει το ακουστικό, έκανε λόγο για «κάποιον κατάσκοπο, που κρύβεται στην οδό Πατησίων 86». Σύμφωνα με όσα γράφει σχετικά ο Δημοσθένης Κούκουνας, ο Ιταλός έφεδρος λοχαγός Πιτσίτολα, ο οποίος τότε υπηρετούσε στην Υπηρεσία Αντικατασκοπείας, έδωσε μετά τον πόλεμο τη διευκρίνηση πως το τηλεφώνημα ουδόλως ανάφερε το όνομα του Τσιγάντε. Δεν είναι ξεκαθαρισμένο, ωστόσο, αν έγινε μνεία για Βρετανό αξιωματικό... Ο Πιτσίτολα, πιστεύοντας πως επρόκειτο για μία από τις πολλές παραπλανητικές κλήσεις που δεχόταν η Ιταλική Υπηρεσία, διαβίβασε την ανώνυμη καταγγελία στην Καραμπινιερία της οδού Γ’ Σεπτεμβρίου. Εκεί συστάθηκε πρόχειρα ένα απόσπασμα και στάλθηκε επιτόπου για να διαπιστώσει το βάσιμο ή όχι της πληροφορίας.

Τι αναφέρει ο Λεωνίδας Παρίσης.

Γύρω στις 7 π.μ. και σύμφωνα με μαρτυρία του Λεωνίδα Παρίση, ο ίδιος κι ο Τσιγάντες έφτασαν στην υπόγεια γκαρσονιέρα (ο Παρίσης δηλώνει ότι ανήκε στο μηχανικό Κυριακίδη, κάτοικο της οδού Φερρών, ο οποίος βρισκόταν στη Μέση Ανατολή) και μπαίνοντας διαπίστωσαν ότι κάποιος είχε διανυκτερεύσει εκεί. Το πρόσωπο αυτό ήταν ο Ζακυνθινός, ο μόνος –πάντα σύμφωνα με τον Παρίση- που γνώριζε την ύπαρξη του κρησφύγετου (?) Ο Παρίσης αποχώρησε με εντολή να επισκεφτεί τις «βάσεις του Πειραιώς» γύρω στις 8:30 και όταν –δύο ώρες αργότερα- επέστρεψε, βρήκε το «Μπάρμπα» να συνομιλεί με την κυρία Ψαρρού, την αδελφή της συζύγου του. Στη γκαρσονιέρα εκείνη την ώρα, «μπαινόβγαιναν δύο ακόμη τουλάχιστον πρόσωπα. Ο «Μήκης» κι ο υποσμηναγός Νιάρχος. Ο Παρίσης έφυγε ξανά γύρω στις 11 π.μ. σπεύδοντας να επιθεωρήσει στόχους σχεδιαζόμενων δολιοφθορών στο κέντρο της Αθήνας, όπως τις τηλεφωνικές εγκαταστάσεις της οδού Σταδίου και της οδού Καρόλου. Το απόγευμα θα συναντούσε ξανά τον Τσιγάντε στη διασταύρωση των οδών Κοδριγκτώνος και Αριστοτέλους, προκειμένου να έρθουν σε επαφή με άλλους συνεργάτες τους. Ο Παρίσης καταθέτει ότι γύρω στις 12:30 μ.μ. γύρισε κατάκοπος στο σπίτι του και ξάπλωσε, έχοντας δίπλα του το τηλέφωνο. Περίπου στη 1 μ.μ. δέχθηκε κωδικοποιημένο τηλεφώνημα («ο Μπάρμπας είναι άρρωστος») μετά δε από τον έλεγχο που έκανε πήγε σε ραντεβού στην οδό Ηπείρου, όπου συναντήθηκε με το Βαγγέλη Καπετανίδη. Αυτός τον ενημέρωσε ότι, πριν από τη 1 μ.μ. και ενώ πήγαινε προς την Πατησίων, είδε καραμπινιέρους με στολή να έχουν αποκλείσει την πολυκατοικία.

Η μαρτυρία του Σπύρου Μαλασπίνα.

Ο συνταγματάρχης Μαλασπίνας μας διαφωτίζει περισσότερο, καθώς ήταν παρών στο υπόγειο διαμέρισμα τη στιγμή της συμπλοκής. Μεταξύ άλλων, λέει: Λίγο μετά από την άφιξή μου ο Ζακυνθινός εξήλθε και επιστρέφοντας έσκυψε και κάτι είπε σιγανά στον Τσιγάντε. Αυτός, ταραγμένος αρχικά, μου δήλωσε ότι οι Ιταλοί έχουν αποκλείσει την πολυκατοικία και έδωσε εντολή στο «Μήκη» να βγει από την έξοδο υπηρεσίας προς αναγνώριση. Ανακτώντας τη γνωστή του ψυχραιμία (συνεχίζει ο Μαλασπίνας) αρχίζει να συγκεντρώνει όλα του τα έγγραφα –συμπεριλαμβανομένης μίας έκθεσης που του είχα κομίσει- και μου λέει να φύγω από την ίδια έξοδο του Ζακυνθινού και πως «έρχεται κι εκείνος». Ο Μαλασπίνας βγήκε στην πίσω αυλή, όπου αντίκρισε κάποιον άγνωστο (με πολιτική αμφίεση) να κρατάει σε απόσταση το Ζακυνθινό. Ο τελευταίος, για να προειδοποιήσει το Μαλασπίνα, μόλις τον είδε ρώτησε τον άγνωστο «Πότε θα μας αφήσετε να φύγουμε, σινιόρε;».

"Πότε θα μας αφήσετε, σινιόρε;" (Φανταστική απεικόνιση του γράφοντος).

Η αλληλεγγύη του Τσιγάντε.

Ο Τσιγάντες, αντιληφθείς ιδίοις όμμασι (προβάλλοντας κάποια στιγμή στην πόρτα της αυλής, όπου κατέληγε η σκάλα υπηρεσίας) τι συνέβαινε εκεί, έσπευσε να τηλεφωνήσει –όπως έχει πει ο Δημήτρης Γυφτόπουλος- στο γραφείο της οργάνωσης στην Κάνιγγος 8. Ο Γιώργος Τζαβέλλας, που απάντησε στην κλήση, άκουσε τον αρχηγό του να του λέει επιτακτικά «να κλείσεις το μαγαζί και να φύγεις». Μαζί με τον πρώην αστυνομικό κ. Μπούρα εγκατέλειψαν αμέσως τη γιάφκα και έσπευσαν να τηλεφωνήσουν σε πολλούς συνεργάτες τους για να κρυφτούν, διότι κάτι επικίνδυνο είχε συμβεί. Παράλληλα, οι Νιάρχος και Καπετανίδης, προσερχόμενοι στην Πατησίων, είδαν έξω από την πολυκατοικία αναταραχή και το Ζακυνθινό να φροντίζει κάποιον τραυματία πάνω στο πεζοδρόμιο. Φεύγουν και ειδοποιούν άμεσα τον Παρίση και πολλούς άλλους ότι ο αρχηγός τους «είναι άρρωστος»!

Όλα κρέμονται από μία κλωστή!

Πίσω στο διαμέρισμα, ο Τσιγάντες, αντιληφθείς πως έχει παγιδευτεί (ήδη δύο ομάδες καραμπινιέρων είχαν αρχίσει έρευνα σε όλα τα διαμερίσματα της πολυκατοικίας, ξεκινώντας από τους πάνω ορόφους) επιχειρεί να καταστρέψει τα ενοχοποιητικά στοιχεία της δράσης του, με το κάψιμο των εγγράφων. Κάποια άλλα χαρτιά όμως επιλέγει να τα ρίξει στην τουαλέτα, ωστόσο δεν έχει το αποτέλεσμα που θα ήθελε. Παράλληλα ο κλοιός σφίγγει γύρω του καθώς οι Ιταλοί ελέγχουν τις ταυτότητες του «Μήκη» και του Μαλασπίνα. Ο πρώτος τους λέει ότι είχε έλθει για να επισκεφτεί το (ή την) θυρωρό, του οποίου το διαμέρισμα ήταν στο υπόγειο, αντικριστά με εκείνο του Κυριακίδη, όπου βρισκόταν ο «Μπάρμπας»). Τον αναγκάζουν να κτυπήσει το κουδούνι, αλλά δεν απαντάει κανείς. Ο Ζακυνθινός προφασίζεται ότι δεν γνώριζε περί απουσίας του θυρωρού, όμως οι Ιταλοί τον ακινητοποιούν και απευθύνονται στον άλλο αξιωματικό. Ο Μαλασπίνας, ψύχραιμος, τους δείχνει την ταυτότητά του (που είναι γνήσια) και αναφέρει ότι ήθελε να επισκεφτεί κάποιον γνωστό του στο νούμερο 88, αλλά έκανε λάθος μία πόρτα. Η φυσικότητα που επέδειξε και η διάθεση να διευκρινίσει τον βαθμό του, τους πείθουν και του επιτρέπουν να αποχωρήσει, κρατώντας όμως πάντα ακίνητο το «Μήκη».

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**1/2/2024, 13:52**

Ας αφήσουμε όμως για αργότερα τη συνέχεια της μοιραίας συμπλοκής στην πολυκατοικία της οδού Πατησίων 86, για να πάμε λίγο πιο πίσω στο χρόνο. Θα θυμούνται οι αναγνώστες μας ότι υπήρξε τουλάχιστον μία ακόμη περίπτωση, κατά την οποία ο Τσιγάντες βρέθηκε ξανά μπροστά στο θάνατο, αποφεύγοντάς τον, κυριολεκτικά, την τελευταία στιγμή! Ήταν Οκτώβριος του 1942 και ο αρχηγός του ΜΙΔΑ είχε βρει ασφαλές καταφύγιο στη μονοκατοικία ενός Ιταλομαθούς αλλά και ένθερμου Έλληνα πατριώτη, του ποιητή Νικολάου Προεστόπουλου, επί της οδού Αχαρνών 282. Ο Προεστόπουλος ήταν άνθρωπος δημοκρατικών αρχών και στο ίδιο σπίτι βρίσκονταν, ο αδελφός του ποιητή συνταγματάρχης Πάνος Προεστόπουλος και η θαρραλέα αδελφή τους, Κατίνα.
Ήταν μεσημέρι, όταν ένα καμιόνι γεμάτο οπλισμένους Ιταλούς στρατιώτες φτάνει μπροστά στην είσοδο της μεγαλοπρεπούς βίλας. Εισβάλλουν στο σπίτι και ο επικεφαλής τους ελέγχει το συνταγματάρχη, ο οποίος εργαζόταν στο γραφείο του στο ισόγειο. Η Κατίνα, η οποία ήταν πάντα σε επιφυλακή, σπεύδει στον άνω όροφο και ξυπνάει τον κοιμώμενο στο δωμάτιό του Τσιγάντε. Αυτός, εκμεταλλευόμενος την απασχόληση των Ιταλών (που θεώρησαν, λανθασμένα, ότι ο Πάνος Προεστόπουλος ήταν εκείνος που ζητούσαν) και την αρχιτεκτονική του οικοδομήματος, καταφέρνει να διαφύγει άφαντος από τους σκοπούς που είχαν τοποθετηθεί εκτός του σπιτιού και να καταφύγει (και έτσι να διασωθεί από τη θανάσιμη εκείνη παγίδα) στην κοντινή κατοικία του Άγγελου Έβερτ, επί της οδού Προμηθέως 42. Προηγουμένως η Κατίνα, με τη συνδρομή της πιστής της υπηρέτριας, έχει ήδη καταστρέψει τα έγγραφα που εγκατέλειψε φεύγοντας ο Τσιγάντες, όπως και τα τρία περίστροφα που υπήρχαν στο γραφείο του.

Τι είχε συμβεί...

Ψάχνοντας στα συρτάρια του ισογείου διαμερίσματος της οικίας Προεστοπούλου, ο αξιωματικός που διεύθυνε την έρευνα βρήκε, μεταξύ άλλων, μία φωτογραφία του Πάνου Προεστόπουλου με μονόκλ. Αμέσως διέταξε να συλληφθεί ο συνταγματάρχης και η αδελφή του, τους οποίους μετέφεραν στην Ιταλική Διοίκηση για ανάκριση. Όμως, όταν ο ανακριτής αντίκρισε τον Έλληνα αξιωματικό, ενημέρωσε τους υφισταμένους του ότι είχαν προσαγάγει λάθος άνθρωπο και έδωσε εντολή τα δύο αδέλφια να αφεθούν ελεύθεροι. Επιπλέον, κάλεσαν ταξί και τους συνόδεψαν στην κατοικία τους, ζητώντας συγνώμη για την ενόχληση. Θα απορεί ασφαλώς ο αναγνώστης, όμως υπάρχει εξήγηση. Ο Πάνος Προεστόπουλος, κι αυτός ιταλομαθής, άκουσε τη σιγανή στιχομυθία μεταξύ των Ιταλών, όταν οι τελευταίοι είδαν την εικόνα του με το μονό γυαλί. Εκεί βρίσκεται η λύση του μυστηρίου. Όπως αποδείχτηκε, μία γυναίκα είχε τηλεφωνήσει στο Φρουραρχείο, αναφέροντας ότι στη συγκεκριμένη διεύθυνση βρισκόταν ένας κατάσκοπος, που ήταν «ο αρχηγός της ελληνικής αντίστασης με το μονόκλ». Εδώ θα πρέπει, ωστόσο, να υπενθυμίσουμε πως τα περί σχεδίου οργάνωσης ενιαίας αντιστασιακής ομάδας στην κατεχόμενη χώρα, ώστε να περιγραφεί σαν ο αρχηγός της ο Τσιγάντες, δεν γνώριζαν μόνο οι εδώ πολιτικοί και στρατιωτικοί που είχε επιχειρήσει να μυήσει ο ταγματάρχης. Τα γνώριζαν και αρκετοί στη Μέση Ανατολή... Επίσης, ο Τσιγάντες ουδέποτε φόρεσε μονόκλ όταν ήρθε μυστικά στην Ελλάδα. Κάτι που δεν γνώριζαν βέβαια, οι στη Μέση Ανατολή βρισκόμενοι... Αξιοσημείωτο είναι ακόμη, το γεγονός ότι μετά τη διαφυγή του Τσιγάντε, έγινε νέο τηλεφώνημα προς τις Ιταλικές αρχές, αυτή τη φορά όμως από άνδρα. Αυτός ο άγνωστος βρίζοντας τους Ιταλούς (κτήνη, μαλ...) πρόσθεσε ότι δε θα ξαναείχαν την ευκαιρία για μία τέτοια εύκολη σύλληψη του αρχηγού του ΜΙΔΑ. Προειδοποίησε δε, πως «την επόμενη φορά που θα σας τηλεφωνήσω, να προσέξετε...». Θράσος τεράστιο, ασφαλώς, του καταδότη, το οποίο αυξάνει τις υπόνοιες ότι προερχόταν από άνδρα που είχε άνεση, διέθετε δηλαδή ιδιαίτερους δεσμούς με το κατοχικό καθεστώς ή πιο συγκεκριμένα με τις υπηρεσίες της Ιταλικής αντικατασκοπείας.

Κάποιος πρόδιδε...

Μετά την κατάδοση στην οικία Προεστόπουλου, ο Τσιγάντες βρήκε νέο καταφύγιο σε σπίτι της οδού Σπ. Τρικούπη, μία από τις κόρες των εκεί ενοίκων μάλιστα είχε, κατά κάποιον τρόπο, συνδεθεί με το Ε.Α.Μ. Αναφέρεται ένα πολύ παράξενο συμβάν με αυτή την κοπέλα, που δημιουργεί εύλογο προβληματισμό. Μία μέρα και ενώ το κορίτσι βάδιζε στο δρόμο, την πλησίασε κάποιος άγνωστος που την προειδοποίησε να απαλλαγούν από αυτόν που έκρυβαν στο σπίτι τους, γιατί θα έμπλεκαν!

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**22/2/2024, 19:29**

ΕΔΩ, μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο ολοκληρωμένο.

1	#1
2	#352
3	#000000
4	#0000ff
5	#175
6	#news
7	#2
8	#954f72
9	#380-7163

Γιάννης Τσιγάντες (1897-1943)

Γιάννης Τσιγάντες (1897-1943)

Απ: Γιάννης Τσιγάντες (1897-1943)

Απ: Γιάννης Τσιγάντες (1897-1943)

Φυλάκιση και επάνοδος στο στράτευμα

Απ: Γιάννης Τσιγάντες (1897-1943)

Απ: Γιάννης Τσιγάντες (1897-1943)

Απ: Γιάννης Τσιγάντες (1897-1943)

"Είναι γενναίος με το παραπάνω και ευφυέστατος όσο δεν παίρνει!"

"Φως στη δολοφονία του Γιάννη Τσιγάντε"

Το μεγάλο ρίσκο του ΜΙΔΑ614...

Το αναπάντεχο αδιέξοδο του Τσιγάντε.

Το «Ειδικό Σχέδιο» των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών.

Η περιπετειώδης άφιξη στην Αθήνα.

Η διάρθρωση της οργάνωσης ΜΙΔΑΣ614

Το έργο του Τσιγάντε στην κατεχόμενη Ελλάδα.

Επιχείρηση «Εμπειρίκειο».

Απ: Γιάννης Τσιγάντες (1897-1943)

Ο Τσιγάντες προλαβαίνει τη Γκεστάπο!

Από του χάρου τα δόντια!

Διαβάστε ολόκληρο το πολυσέλιδο αφιέρωμα στη δολοφονία του Γ. Τσιγάντε

Δευ	Τρι	Τετ	Πεμ	Παρ	Σαβ	Κυρ
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31